Οι δρόμοι της Καισαριανής και η ιστορία τους

Η εργασία, είχε πραγματοποιηθεί αρχικά από τους μαθητές της περιβαλλοντικής ομάδας του 1^ου Γυμνασίου Καισαριανής του Σχολικού Έτους 1995-96 και στη συνέχεια τα μέλη της γυμνασιακής ομάδας του Οικολογικού Εργαστηρίου Δήμου Καισαριανής την ολοκλήρωσαν και την εμπλούτισαν με φωτογραφικό υλικό. Το Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού του Δήμου Καισαριανής ενίσχυσε οικονομικά και ηθικά όλη την προσπάθεια αυτή.

 Συμμετέχοντες στην Εργασία

Α) Περιβαλλοντική ομάδα του 1^ου Γυμνασίου Καισαριανής του Σχολικού έτους 1995-96

 Λέτζιου Άρτεμις, Λέτζιου Παναγιώτα, Μαργαρώνη Μαρίτσα, Μαυταράκη Κωνσταντίνα, Μουδάκης Παναγιώτης, Ξένου Κατερίνα, Ξυδάκη Μαρίνα, Ξυνού Άννα, Παγώνα Αλεξάνδρα, Πράσινος Γιάννης, Σπανούδη Φωτεινή, Σταυροπούλου Αλεξία, Τεροβίτης Δόνατος, Χασάπης Μανώλης, Χατζηαντωνίου Χρήστος, Χατζηγεωργίου Ηλίας, Χατζηδάκης Νίκος, Χολέβα Πηνελόπη, Χριστοφιλάκης Βασίλης

 Β) Τα μέλη του Οικολογικού Εργαστηρίου Δήμου Καισαριανής:

 Κιρκιμπίρης Ηλίας, Μαρκής Νίκος, Μπαμπατζάνη Κωνσταντίνα, Νικολάου Ιάσονας, Ντραγκότι Γκρέτα, Πετροπουλέας Νίκος, Σιδεράκης Βασίλης

 Υπεύθυνοι καθηγητές

 Καραγιάννη Αγλαΐα - Μάργαρη Ανδρονίκη -Σκούρτης Άγγελος

 

Αγίου Πολυκάρπου

Ο Άγιος Πολύκαρπος ήταν ένας από τους αποστολικούς πατέρες, μαθητής των Αποστόλων. Εκλέχτηκε από τον Ιωάννη το Θεολόγο στις αρχές του 2^ου αιώνα επίσκοπος Σμύρνης (ο πρώτος επίσκοπος Σμύρνης). Είχε μακρά δράση στον εκκλησιαστικό του βίο στη Μ. Ασία.

Το 154 πήγε στη Ρώμη, για να υπερασπιστεί την Εκκλησία του και παρουσιάστηκε στον Αυτοκράτορα Αντωνίνο τον Ευσεβή, για να ταχθεί κατά των διώξεων των χριστιανών από τους τοπικούς άρχοντες. Πολέμησε τους αιρετικούς γνωστικούς και πολλούς τους επανέφερε στην ορθή πίστη. Τιμήθηκε από τον Επίσκοπο της Ρώμης.

Όταν επέστρεψε στη Σμύρνη κατά την εξέγερση Εθνικών και Ιουδαίων κατά των Χριστιανών τον κάψανε ζωντανό στο στάδιο, επειδή δεν δέχτηκε να θυσιάσει στους θεούς τους. Η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 23 Φεβρουαρίου. Σώζεται επιστολή του «προς Φιλιππησίους της Μακεδονίας».

Αδάνων

Τα Άδανα είναι πόλη της Νότιας Τουρκίας στην περιοχή της αρχαίας Κιλικίας. Σύμφωνα με την παράδοση η πόλη χτίστηκε από τον Άδανο και το Σάρο, που ήταν γιοι του Ουρανού και της Γαίας. Ο Στράβωνας την αναφέρει με το όνομα Βότναι.

Τα Άδανα κατακτήθηκαν από το Μ. Αλέξανδρο το 333 π.Χ. και αργότερα οι Σελευκίδες, επίγονοί του, τα ονόμασαν «Αντιόχεια επί Σάρω». Η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και στα χρόνια τους άρχισε να αποκτά αίγλη. Ανακαινίστηκε στους Βυζαντινούς χρόνους. Ο Ιουστινιανός ένωσε τις όχθες του Σάρου με μεγάλη γέφυρα και κατασκεύασε υδραγωγείο.

Το 1909 η πόλη γνώρισε τις εξοντωτικές σφαγές των Αρμενίων με 20.000 νεκρούς. Το 1915 η περιοχή κηρύχτηκε τμήμα της γαλλικής ζώνης επιρροής. Το 1921 με τη συνθήκη της Άγκυρας οι Γάλλοι επέστρεψαν τα Άδανα στον Ατατούρκ και οι 15.000 Έλληνες της περιοχής κατέφυγαν στην Ελλάδα.

Σήμερα είναι μια από τις σημαντικότερες εμπορικές πόλεις της Τουρκίας και σπουδαίο στρατιωτικό κέντρο με μεγάλο πολεμικό αεροδρόμιο. Έχει πολύ ανεπτυγμένη γεωργία, υλοτομία από τα πλούσια δάση της, σηροτροφία (μεταξοσκώληκες) και πολλά μεταλλεία χαλκού, μολύβδου, αργύρου, χρυσού και γαιάνθρακα.

Αδριανουπόλεως

Η Αδριανούπολη είναι πόλη της Ανατολικής Θράκης κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Βρίσκεται στη συμβολή των τριών ποταμών Τούνδζα, Άρδα και Έβρου, σε μια μεγάλη πεδιάδα που περιβάλλεται από γραφικά βουνά.

Στη ρωμαϊκή περίοδο έγινε κέντρο συγκοινωνιών και εμπορίου, ρόλους που κράτησε σε όλη την διάρκεια των αιώνων. Την ίδια εποχή ανακαινίστηκε και εξωραΐστηκε (υδραγωγεία, λουτρά, αγορά κλπ.) με δαπάνες του αυτοκράτορα Αδριανού, που της έδωσε το όνομά του, το οποίο διατήρησε και κατά την κατοπινή εποχή.

Βρίσκεται στο σταυροδρόμι που οδηγεί από την Ευρώπη στην Κωνσταντινούπολη, γι’ αυτό και έγιναν πολλές μάχες μεταξύ Ρωμαίων και Γότθων, Σλάβων και Βυζαντινών, Βυζαντινών και Βουλγάρων, σταυροφόρων και Βυζαντινών για να την κατακτήσουν.

Στα τελευταία χρόνια του Βυζαντινού κράτους οι κάτοικοί της ήταν διαφόρων εθνικοτήτων, Έλληνες, Λατίνοι, Ιουδαίοι, Αρμένιοι, Ανατολίτες. Πάντα είχε χαρακτήρα διεθνή.

Γεγονός σημαντικό για την ελληνική ιστορία ήταν η υπογραφή της συνθήκης της Αδριανούπολης το 1829, που έβαλε τέρμα στον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828- 29. Με αυτή για πρώτη φορά οι Τούρκοι αναγνώριζαν την ύπαρξη ελεύθερου ελληνικού κράτους. Στους βαλκανικούς πολέμους (1912- 13) οι Βούλγαροι την κατέλαβαν για λίγο, ενώ από το 1920- 1922 ανήκε στην Ελλάδα και μάλιστα ήταν κέντρο της Γενικής Διοίκησης Θράκης. Με τη μικρασιατική καταστροφή του '22 οι Έλληνες κάτοικοι αναγκάστηκαν να ξεσπιτωθούν, γιατί η Αδριανούπολη έγινε τουρκική.

 Αθηνογένους Παύλου

Ήταν από τους Έλληνες της Σμύρνης που έκαναν προσπάθειες για την ίδρυση ελληνικών σχολείων και παρθεναγωγείων στη Σμύρνη. Το 1879 με δική του πρωτοβουλία δημιουργήθηκε η «Φιλεκπαιδευτική εταιρεία» με σκοπό την ίδρυση ελληνικού παρθεναγωγείου με οικοτροφείο. Η Φιλεκπαιδευτική εταιρεία αναγνωρίζεται από το υπουργείο εξωτερικών της Ελλάδας και πετυχαίνει την έκδοση φιρμανιού λειτουργίας του νέου ελληνικού παρθεναγωγείου.

 Πρώην Αθηνίωνος.

Αλκμεωνιδών

Οι Αλκμεωνίδες ήταν ισχυρή Αθηναϊκή οικογένεια, καταγόμενη από τον Αλκμέωνα, γιο του Αμφιαράου και της Εριφύλης και δισέγγονο του Νέστορα της Πύλου. Για έξι αιώνες στην Αθήνα μέλη της οικογένειας κατέλαβαν ανώτατα αξιώματα και έπαιξαν σπουδαίο ρόλο, όσον αφορά την τύχη της πόλης των Αθηνών.

 Η οικογένεια εξορίστηκε και κατέφυγε στη Φωκίδα, όταν ο Μεγακλής Αλκμεωνίδης ως άρχοντας της Αθήνας, σκότωσε τους οπαδούς του Κύλωνα στην Ακρόπολη, οι οποίοι ήθελαν να επιβάλουν την τυραννία στην Αθήνα. Στα σημαντικά πρόσωπα της οικογένειας ανήκε ο Κλεισθένης, ο οποίος οργάνωσε και ενίσχυσε το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αθήνα και ο Περικλής, ο σπουδαιότερος πολιτικός άνδρας της αρχαίας Αθήνας.

Αμασείας

Η Αμάσεια είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις του Πόντου στον Ίριδα ποταμό, ο οποίος χωρίζει την πόλη στα δυο. Στη μέσα (μουσουλμανική) και την έξω (χριστιανική). Σώζονται εδώλια αρχαίου θεάτρου, οι τάφοι των βασιλέων, λείψανα τειχών και πολλά αρχαία μνημεία, που την κάνουν να ξεχωρίζει από όλες τις πόλεις του Πόντου.

Είναι πατρίδα του γεωγράφου Στράβωνα. Μετά την πτώση του Περσικού κράτους ήταν πρωτεύουσα του βασιλείου του Πόντου και έδρα των ηγεμόνων από τη δυναστεία του Μιθριδάτη του Κτίστη, και νεκρόπολή τους (183 π.Χ.).

Στα χρόνια της ρωμαϊκής κυριαρχίας την κατέλαβε πρώτα ο Λούκουλλος και στη συνέχεια ο Πομπήιος.

Στα χρόνια των Κομνηνών η Αμάσεια κυριεύτηκε από Μουσουλμάνους εμίρηδες, από τους Σελτζούκους, τους Οσμανίδες και επί σουλτάνου Βαγιαζήτ κατακτήθηκε από τον Ταμερλάνο.

Η πόλη ήταν φημισμένη για τις φυσικές της ομορφιές το εξαιρετικό κλίμα της και τα προϊόντα της (κυρίως σιτάρι, δαμάσκηνα, μπάμιες και μήλα). Το 1908 είχε 42.000 κατοίκους. 19.000 ήταν Μουσουλμάνοι, 18.000 Αρμένιοι και 3000 Ελληνορθόδοξοι τουρκόφωνοι. Λειτουργούσαν εκπαιδευτήρια Ελληνικά, (8τάξια αστική σχολή, παρθεναγωγείο και νηπιαγωγείο), οι Αρμένιοι είχαν 4 αστικές σχολές και μια εμπορική και οι Τούρκοι είχαν δημοτική σχολή και ημιγυμνάσιο. Το εμπόριο ήταν στα χέρια των Ελλήνων και των Αρμενίων.

Ανακρέοντος

Ο Ανακρέων ήταν αρχαίος Έλληνας λυρικός ποιητής. Γεννήθηκε στην Τέω (Σιβρισάρι) της Μικρασιατικής Ιωνίας το 570 περίπου π.Χ. Όταν το 545 π.Χ. οι Πέρσες κατέλαβαν την πατρίδα του πήγε στα Άβδηρα της Θράκης. Μετά από λίγο πήγε στη Σάμο καλεσμένος από τον τύραννο Πολυκράτη. Εκεί με τις «ωδές» του υμνούσε τον ηγεμόνα και λάμπρυνε τα συμπόσια της αυλής του, όπως και άλλων τυράννων. Μετά πήγε στην Αθήνα, καλεσμένος από τον Ίππαρχο, γιο του Πεισίστρατου. Ύμνησε με την ποίησή του τους Πεισιστρατίδες και άλλες οικογένειες ονομαστών Αθηναίων μεταξύ δε αυτών και τον πατέρα του Περικλή. Πέθανε στην πατρίδα του σε μεγάλη ηλικία.

Στα ποιήματά του ο Ανακρέοντας υμνεί τη χαρά, το κρασί και την αγάπη. Ήταν ένας κεφάτος και ξένοιαστος ποιητής. Ακόμη και το περίφημο «μεθύσι» του, «η Ανακρεόντεια μέθη», δεν ήταν πραγματικό μεθύσι από κρασί, αλλά ποιητική έξαρση, έξαψη του νου από την ποιητική φλόγα. Σύνθεσε και ύμνους για το Διόνυσο και την Άρτεμη. Χρησιμοποίησε νέα ποιητικά μέτρα, δικά του, ανάλαφρα, φτερωτά, όπως ταίριαζαν στη χαρούμενη ποίησή του. Στην πατρίδα του πάνω στα νομίσματα χάραξαν την εικόνα του και οι Αθηναίοι έστησαν τον ανδριάντα του στην Ακρόπολη.

(Προηγούμενη ονομασία Σαλιχλί).

Αναξαγόρα

Ο Αναξαγόρας ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της αρχαίας Ελλάδας, ο τελευταίος μεγάλος των Ιώνων φιλοσόφων. Γεννήθηκε στις Κλαζομενές (Βουρλά) της Μ. Ασίας γύρω στο 500 π.Χ. Ο πατέρας του Ηγησίβουλος ήταν πλούσιος έμπορος, αλλά ο Αναξαγόρας δε θέλησε να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του. Είναι ο πρώτος φιλόσοφος που μετέφερε τη φιλοσοφία από την Ιωνία στην Αθήνα και άρχισε να διδάσκει σε ηλικία 24 ετών.

Από το 460 μέχρι το 430 π.Χ. ήταν φίλος και δάσκαλος του μεγάλου πολιτικού της αρχαιότητας Περικλή. Το 430 π.Χ. κατηγορήθηκε για ασέβεια από τους αντιπάλους του Περικλή. Ο Αναξαγόρας τότε κατέφυγε στη Λάμψακο, όπου ίδρυσε σχολή και δίδαξε ως το θάνατό του (428 π.Χ.).

Ο Αναξαγόρας ασχολήθηκε πολύ με τα μαθηματικά (είναι ο πρώτος που εξέτασε τον τετραγωνισμό του κύκλου) και την αστρονομία. Για τη γνώση τονίζει την αδυναμία των αισθήσεων να μας δώσουν την αλήθεια, και ότι μόνο ο νους μπορεί να γνωρίζει την αλήθεια. «Νους κινούν αίτιον». Δέχεται την άποψη ότι η ζωή προήλθε από την υγρασία, τη θερμότητα και τη γη.

Πρώτος ο Αναξαγόρας δίδαξε ότι το έμβρυο στη μήτρα τρέφεται από τον ομφαλό και ότι το αρσενικό έμβρυο βρίσκεται πάντα στο δεξί μέρος της μήτρας, ενώ το θηλυκό στο αριστερό. Τη γνώμη αυτή είχε παραδεχτεί και ο Ιπποκράτης. Επίσης πίστευε ότι όλες οι αρρώστιες του ανθρώπου προέρχονται από τη χολή.

Ανατολικής Θράκης

Ανατολική Θράκη ονομάζεται το κατεχόμενο από τους Τούρκους τμήμα της Θράκης. Στην Ελλάδα παρέμεινε το τμήμα της Δυτικής Θράκης.

 Πρώην Κοντολιού

Ανδρέα Δημητρίου

Ήταν Κύπριος αγωνιστής της Ε.Ο.Κ.Α. Καταγόταν από τον Άγιο Μάμα Λεμεσού. Γεννήθηκε το 1934. Η δράση του ήταν πολυσήμαντη. Μια από τις επιχειρήσεις στις οποίες πρωταγωνίστησε ήταν και η αρπαγή όπλων από τις στρατιωτικές αποθήκες Αμμοχώστου, στις οποίες εργαζόταν. Η επιχείρηση πέτυχε απόλυτα και η Ε.Ο.Κ.Α ενισχύθηκε σημαντικά.

Πυροβόλησε και σκότωσε έναν Άγγλο στην Αμμόχωστο το Νοέμβριο του 1955. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Απαγχονίστηκε μαζί με τον Μιχαήλ Καραολή, συναγωνιστή του στις 10 Μαΐου 1956.

Προηγούμενες ονομασίες: Λοχαγού Κουρούκλη Ελευσίνος, Κεντρικού Παρθεναγωγείου

Αντήνορος

Ο Αντήνωρ ήταν Τρώας, σύζυγος της αδελφής της Εκάβης και ιέρειας της Αθηνάς Θεανούς. Είχε πολλούς γιους που οι περισσότεροι σκοτώθηκαν στον Τρωικό πόλεμο. Ήταν ο πιο συνετός από τους γέροντες της Τροίας, δίκαιος και εχθρός κάθε δόλου. Συμβούλεψε τους Τρώες να επιστρέψουν την Ελένη στους Ατρείδες.

Σύμφωνα με τον Όμηρο είχε φιλοξενήσει τον Μενέλαο και τον Οδυσσέα πριν από τον πόλεμο στην Τροία, όταν είχαν έλθει να ζητήσουν πίσω την Ελένη. Οι Έλληνες με την άλωση της Τροίας σεβάστηκαν την οικογένειά του, η οποία κατέφυγε ή στη Θράκη ή στην Κυρήνη και από εκεί στην Ιταλία.

Άλλος μύθος τον αναφέρει ως προδότη της πατρίδας του, που πήρε ως αμοιβή της προδοσίας του τα μισά κτήματα του Πριάμου. Ο μύθος λέει ακόμη ότι η γυναίκα του Θεανώ παρέδωσε το Παλλάδιο (το ομοίωμα της οπλισμένης θεάς Αθηνάς, προστάτιδας της Τροίας, από το οποίο εξαρτιόταν η ασφάλεια της πόλης) στους Έλληνες.

Αρήτης

Η Αρήτη ήταν βασίλισσα των Φαιάκων, σύζυγος του Αλκίνοου και μητέρα της Ναυσικάς. Στον Όμηρο παρουσιάζεται ως τύπος γυναικείας σύνεσης και βασιλικής αξιοπρέπειας, όπου τιμάται εξαιρετικά από το σύζυγό της, τα παιδιά της και το λαό της.

Φιλοξένησε τον Οδυσσέα και του έδωσε τα εφόδια για να φτάσει στην πατρίδα του, την Ιθάκη, όταν στην επιστροφή του από την Τροία βρέθηκε στο νησί των Φαιάκων.

 Αρσινόης

Ήταν όνομα που έφεραν σύζυγοι και θυγατέρες των Πτολεμαίων.

Με το όνομα Αρσινόη επίσης υπάρχουν 9 πόλεις, στην Αίγυπτο, στην Κύπρο, στην Ερυθρά Θάλασσα, στην Αιθιοπία, στην Κρήτη και στην Κάτω Αιτωλία στον Αχελώο ποταμό, που είχαν χτιστεί από τους διαδόχους του Μ. Αλεξάνδρου.

Αρτέμιδος

Η Άρτεμις ήταν η μυθική θεά του κυνηγιού, των κοιλάδων, των δασών και των πηγών. Ήταν κόρη της Λητώς και αδερφή του Απόλλωνα. Ως παρθενική θεά ήταν προστάτιδα της νεότητας και των παρθένων (παιδοτρόφος, φιλοπάρθενος) και προστάτιδα της Λοχείας. Σ’ αυτή αποδίδονταν η απαλλαγή από τους πόνους του τοκετού, αλλά και ο ξαφνικός θάνατος των νέων ανθρώπων και κυρίως των γυναικών. Αγαπούσε τους σεμνούς παρθενικούς χορούς, τα σχετικά άσματα και τη μουσική.

Λατρευόταν στην Αρκαδία με το επίθετο Καλλίστη, στη Μεσσηνία και στη Λακωνία με το επίθετο Καρυάτις, Λιμνάτις, Ορθία και στην Αττική με το επίθετο Αγροτέρα και Βραυρωνία. Λατρευόταν επίσης και ως προστάτιδα των ναυτικών (Ευπορία, Εύπλοια, Ηγεμόνη).

Βαλαωρίτου

Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824 και πέθανε το 1879. Ανήκει στους μεγάλους Έλληνες ποιητές. Μετά τις πρώτες σπουδές στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα πηγαίνει στην Ευρώπη, όπου σπουδάζει Νομικά.

Στη Γαλλία έρχεται σε επαφή με το ρομαντισμό που ακμάζει εκείνη την εποχή και δέχεται την επίδρασή του. Ο Βαλαωρίτης όμως ανήκει στην επτανησιακή παράδοση. Έτσι συνδυάζει το ρομαντισμό με τη δημοτική γλώσσα αλλά και με την ηρωική ατμόσφαιρα της κλεφτουριάς, με την οποία ψυχικά συγγενεύει και από την οποία εμπνέεται.

Αναμείχτηκε ενεργά και στην πολιτική. Το 1857 εκλέγεται βουλευτής της Ιονίου Βουλής. Το 1862 εκλέγεται μέλος της επιτροπής που παρουσιάζει στον Άγγλο αρμοστή ψήφισμα για την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα. Μετά την ένωση εκλέγεται πρώτος πληρεξούσιος της Επτανήσου στην Εθνοσυνέλευση της Αθήνας.

Έργα του: Στιχουργήματα, Μνημόσυνα, Η κυρά Φροσύνη, Ο Σαμουήλ, Ο Φωτεινός, Η Φυγή, Ο Αστραπόγιαννος, Ο Διάκος, που δημοσιεύεται στις μέρες της Κρητικής επανάστασης στην οποία ως ιδιώτης και ως ποιητής είναι αναμεμειγμένος. Από τα γνωστότερα έργα του είναι η Ωδή προς τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’, την οποία απάγγειλε ο ίδιος στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Πατριάρχη στις 24 Μαρτίου 1872. Είναι, μετά το Διονύσιο Σολωμό, ο σπουδαιότερος σταθμός στη διαμόρφωση της ποιητικής γλώσσας.

Βασ. Αλεξάνδρου

Ο Αλέξανδρος ήταν βασιλιάς των Ελλήνων από τις 30 Μαΐου 1917 μέχρι τις 12 Οκτωβρίου 1920. Ήταν δευτερότοκος γιος του βασιλιά Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1893, φοίτησε στη στρατιωτική σχολή Ευελπίδων και κατατάχθηκε στο πυροβολικό ως ανθυπολοχαγός. Ανέβηκε στο θρόνο μετά την απομάκρυνση του πατέρα του, αφού αποκλείστηκε ο διάδοχος Γεώργιος (πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου) με τελεσίγραφο των Μεγάλων Δυνάμεων. Ορκίστηκε μέσα σε κλίμα ταραχών από τον μητροπολίτη Αθηνών.

Παντρεύτηκε την Ασπασία Μάνου (κοινή θνητή). Ο γάμος αυτός αναγνωρίστηκε έγκυρος μετά τον θάνατό του με ειδικούς νόμους και διατάγματα, για να γίνει και η πολιτική αναγνώριση της κόρης του Αλεξάνδρας, που είχε γεννηθεί στο διάστημα αυτό.

Κατά τη βασιλεία του η Ελλάδα πήρε μέρος στον πόλεμο κατά των Κεντρικών Δυνάμεων. Κατά την κατάληψη της Θράκης ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε την περιοχή αυτή. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1920 τον δάγκωσε ένας πίθηκος στο Τατόι, έπαθε μόλυνση, η οποία προκάλεσε σηψαιμία και πέθανε στις 12 Οκτωβρίου του 1920.

Πρώην Μονής Σέκου

Βελεστίνου

Το Βελεστίνο είναι κωμόπολη του Ν. Μαγνησίας. Βρίσκεται δυτικά του Βόλου, στη θέση των αρχαίων Φερών. Είναι πατρίδα του Ρήγα, που υπέγραφε ως Βελεστινλής και ως Φεραίος. Στο Βελεστίνο υπάρχει προτομή και κενοτάφιο του Ρήγα.

Κατά τον αγώνα του 1821 έγιναν σφοδρές μάχες μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Οι Έλληνες υποχώρησαν μόνο όταν κατέβηκε ο Δράμαλης και κατέλαβε την πόλη.

Επίσης εκεί δόθηκε μια από τις σημαντικότερες μάχες κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1897. Μετά από 11 μέρες σκληρών συγκρούσεων των λίγων Ελληνικών δυνάμεων (με αρχηγό τον Κωνσταντίνο Σμολένσκη) με την τουρκική μεραρχία του Σουλεϊμάν πασά, οι Τούρκοι κατέλαβαν την πόλη.

Βοσπόρου

Με το όνομα Βόσπορος ονομάζονταν από την αρχαιότητα δύο πορθμοί: α) ο Κιμμέριος και β) ο Θρακικός. Ο Κιμμέριος ενώνει την Αζοφική θάλασσα με τον Εύξεινο Πόντο και μάλιστα θεωρούνταν σαν μια διαχωριστική γραμμή της Ευρώπης. Ο Θρακικός ενώνει τον Εύξεινο Πόντο με την Προποντίδα και χωρίζει την Ευρώπη από την Ασία.

Από γεωλογική άποψη, όπως φαίνεται από τη στενότητά του, η διαμόρφωσή του οφείλεται σε βίαιη διάρρηξη της γης στην περιοχή αυτή, σε παλιότερη γεωλογική περίοδο. Ευρώπη και Ασία πριν από τη γεωλογική αυτή περίοδο ήταν και εδώ ενωμένες.

Στην περιοχή, λόγω του κλίματος, επικρατούν ψυχροί άνεμοι, μεγάλη υγρασία, πυκνή ομίχλη, που είναι επικίνδυνη για την είσοδο των πλοίων στα στενά και από αυτό προέκυψε η παράδοση για τις Συμπληγάδες πέτρες κατά την αρχαιότητα. Πολλοί βωμοί και ναοί είχαν κτιστεί από ναυτικούς, που είχαν κινδυνέψει στην περιοχή αυτή.

Περίφημη σ’ όλο τον κόσμο είναι η θαυμάσια θέα του Βοσπόρου. Έχει καταπληκτική φυσική ομορφιά, παρόχθια χωριά, θέρετρα, ανάκτορα κ.α.

Από τους αρχαίους Έλληνες ονομαζόταν Εκβολαί, Θύραι, Κλείδες και Αυχένας του Πόντου. Από τους Βυζαντινούς Στενόν ή Στενά, Κατάστενον και από τους Τούρκους Σταμπούλ-Βογάζ (Στενό της Κωνσταντινούπολης).

Βουτζά

Ο Βουτζάς ήταν προάστιο της Σμύρνης, όπου παραθέριζαν οι κάτοικοί της τα καλοκαίρια. Ο πληθυσμός του ήταν αποκλειστικά Έλληνες (7000 περίπου πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών), κυρίως Πελοποννήσιοι από το Άργος, που έφτασαν εκεί μετά την επανάσταση του 1770. Ασχολούνταν με την καλλιέργεια αμπελώνων απ’ όπου έβγαζαν την ονομαστή σταφίδα, που ήταν και το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν.

Υπήρχαν ωραίες τοποθεσίες όπως, ο Τεπές, το Καζαγάτς, το Καγκιόλ, στο υδραγωγείο του οποίου είχε χαράξει το όνομά του ο Λόρδος Βύρωνας. Επίσης ο Παράδεισος, όπου υπήρχε χώρος για ιπποδρομίες.

Εδώ περνούσε τις διακοπές του ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, όταν ήταν μητροπολίτης Σμύρνης.

Βρυούλων

Τα Βρύουλα ή Βουρλά, είναι πόλη της Δυτικής Μ. Ασίας, που απέχει 40χλμ από τη Σμύρνη και βρίσκεται πάνω στο δρόμο που οδηγεί στην Κρήνη (Τσεσμέ) απέναντι από τη Χίο. Πήρε το όνομά της από τα πολλά βούρλα της περιοχής, μέσα στα οποία βρήκαν την εικόνα της Παναγίας.

Πριν το 1922 είχε πληθυσμό 40.000 κατοίκους. Οι 35.000 ήταν Έλληνες και οι υπόλοιποι Τούρκοι και Εβραίοι. Οι περισσότεροι Έλληνες είχαν καταγωγή από τη Μάνη και υπήρχαν επίσης πολλοί νησιώτες Νάξιοι, που έδωσαν στην πόλη τον καθαρό Ελληνικό χαρακτήρα, τον οποίο παντού και πάντα με θάρρος εκδήλωναν.

Το 1922 η πόλη έγινε παρανάλωμα του πυρός από τους Τούρκους, οι οποίοι βρήκαν άφθονο ανθρώπινο υλικό, γιατί οι κάτοικοι θεώρησαν καλό να μην αποχωρήσουν έγκαιρα, πιστεύοντας ότι θα τους απέδιδαν ευγνωμοσύνη οι Τούρκοι για την ιπποτική στάση που τήρησαν απέναντι στον τουρκικό πληθυσμό της πόλης, κατά την απόβαση των Ελλήνων στη Μ. Ασία το 1919.

Η μόρφωση των κατοίκων ήταν ανάλογη με τον πολιτισμό κάθε εθνικότητας. Οι Εβραίοι π.χ. είχαν ένα νηπιαγωγείο με ένα δάσκαλο, οι Τούρκοι ένα τετρατάξιο δημοτικό με διτάξιο παρθεναγωγείο και οι Έλληνες είχαν την Αναξαγόρειο Σχολή με 2.000 μαθητές και μαθήτριες. Η σχολή είχε εξατάξιο δημοτικό αρρένων, εξατάξιο θηλέων και ημιγυμνάσιο αρρένων. Επίσης είχαν πέντε κοινοτικά σχολεία σε διάφορες συνοικίες, όπου φοιτούσαν 500 νήπια. Στην πόλη υπήρχε το νοσοκομείο του Αγ. Χαραλάμπους και διάφορες αδελφότητες. Ο μητροπολιτικός ναός της πόλης ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου.

Βυζαντίου

Η πόλη Βυζάντιο ήταν αποικία των Μιλησίων στο Βόσπορο. Πήρε το όνομά της από το μυθικό Βύζαντα, γιο του Ποσειδώνα και της Κρέουσας.

Ήταν μεγάλη η πολιτική και οικονομική της ακμή λόγω της θέσης της. Καταστράφηκε κατά την εκστρατεία του Ξέρξη στην Ελλάδα, αλλά ξαναχτίστηκε από τον Παυσανία (Σπαρτιάτη) το 340 π.Χ. Το 340 π.Χ. οι κάτοικοί της έδωσαν το δικαίωμα της πολιτείας στους Αθηναίους, οι οποίοι τους βοήθησαν κατά των Μακεδόνων και του Φιλίππου.

Στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι Σεπτίμιος, Σεβήρος, Λικίνιος, Μαξιμίνος. Το 324 μ.Χ. πολιορκήθηκε από το Μ. Κωνσταντίνο και παραδόθηκε σ’ αυτόν. Την έκανε πρωτεύουσα του κράτους του, μεταφέροντας εκεί την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Ρώμη και έτσι ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη. Γενικά γίνεται χρήση της λέξης «Βυζάντιο» για να δηλώσει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Γραβιάς

Ο δρόμος πήρε το όνομά του απ’ το χωριό Γραβιά του νομού Φωκίδας, που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Γερολέκα.

Η Γραβιά έμεινε ονομαστή στην ιστορία μας από τη λεγόμενη «μάχη στο χάνι της Γραβιάς». Εκεί κλείστηκε το Μάη του 1821 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 άνδρες, για να εμποδίσει τον Ομέρ Βρυώνη να κυριέψει την Άμφισσα. Όταν ο Ομέρ Βρυώνης έφτασε στο χάνι, πρόσταξε επίθεση, αποκρούστηκε όμως με σημαντικές απώλειες. Αποφάσισε τότε να φέρει ενισχύσεις από τη Λαμία. Ο Ανδρούτσος το αντιλήφθηκε και έκανε ορμητική έξοδο. Έτσι διασώθηκε με τα παλικάρια του, από τα οποία σκοτώθηκαν έξι. Το κατόρθωμα του Ανδρούτσου εμπόδισε τον Ομέρ Βρυώνη να κατεβεί στην Πελοπόννησο και εμψύχωσε τους Έλληνες.

Το 1888 η πατρίδα μας έστησε μνημείο σε ανάμνηση του ηρωικού κατορθώματος και από τότε περιφράχτηκε το ιστορικό χάνι.

Γρηγορίου Θεολόγου

Ο Γρηγόριος Α’ ο Ναζιανζηνός (Θεολόγος) (329-401μ.Χ.) ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Γεννήθηκε στην Αριανζό από γονείς μορφωμένους και ευσεβείς. Ο πατέρας του ήταν επίσκοπος και η μητέρα του του έδωσε τις πρώτες χριστιανικές κατευθύνσεις.

Ο Γρηγόριος σπούδασε στην Καισάρεια και στην Αλεξάνδρεια. Ύστερα φοίτησε έξι χρόνια στις φιλοσοφικές σχολές της Αθήνας, όπου συνδέθηκε με στενή φιλία με το Μέγα Βασίλειο. Υπήρξε άριστος σε όλα ως σπουδαστής, ώστε η ίδια η σχολή τον κράτησε δυο χρόνια ως καθηγητή. Έπειτα γύρισε στην πατρίδα του και εκεί βαφτίστηκε και χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον πατέρα του.

Το 361 στην Κωνσταντινούπολη είχε επικρατήσει ο αρειανισμός και μόνο λίγοι πιστοί παρέμεναν. Αυτοί οι λίγοι σκέφτηκαν ότι μόνο ο Γρηγόριος ήταν ικανός να σώσει την ορθοδοξία και το 379 τον κάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου εκφώνησε τους περίφημους λόγους της Θεότητας του Λόγου, γι’ αυτό και ονομάσθηκε Θεολόγος. Όταν έφυγε από την Κωνσταντινούπολη πήγε στη Ναζιανζό, όπου πέρασε την υπόλοιπη ζωή του. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 25 Ιανουαρίου.

Είναι από τους σπουδαιότερους εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Τα έργα του είναι 245 επιστολές, έπη και 45 Λόγοι.

Δαμάρεως

Η Δάμαρις ήταν Αθηναία και μια από τις πρώτες που προσηλυτίστηκε στο χριστιανισμό από τον Απόστολο Παύλο στην Αθήνα. Ήταν γυναίκα του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη.

Δερβενακίων

Τα στενά των Δερβενακίων είναι στενές διαβάσεις από την πεδιάδα του Άργους προς την Κορινθία. Εκεί πραγματοποιήθηκε σειρά συγκρούσεων, από τις 26 μέχρι τις 28 Ιουλίου 1822, μεταξύ των στρατιωτικών δυνάμεων της Πελοποννήσου με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη και μεγάλης τουρκικής στρατιάς με αρχηγό το Δράμαλη και είχαν σαν αποτέλεσμα την πλήρη καταστροφή της τουρκικής στρατιάς.

Ο Δράμαλης, επικεφαλής της μεγαλύτερης στρατιωτικής δύναμης που είχε σταλεί ως τότε για να καταπνίξει την επανάσταση στην Πελοπόννησο, πέρασε τον Ισθμό κατευθυνόμενος προς την Τρίπολη, όπου λογάριαζε να εγκαταστήσει το ορμητήριό του. Η αντίσταση των Ελλήνων όμως τον καθήλωσε στην πεδιάδα του Άργους κι αποφάσισε να επιστρέψει στην Κόρινθο για την ανασύνταξη των δυνάμεών του. Ο Κολοκοτρώνης όμως κατάλαβε το σχέδιό του και παρέταξε τους πολεμιστές του στα Δερβενάκια, ενώ έστειλε μήνυμα και σε άλλους να σπεύσουν για βοήθεια. Έφτασαν εκεί ο Παπαφλέσας, ο Υψηλάντης και άλλοι οπλαρχηγοί. Διακρίθηκε κυρίως ο Νικηταράς που από τότε ονομάστηκε Τουρκοφάγος. Μέσα σε δύο μέρες ολόκληρος ο στρατός του Δράμαλη καταστράφηκε. Αυτό το γεγονός εδραίωσε την επανάσταση στην Πελοπόννησο

Δευτέρας Μαΐου

 

Στις 2 Μαΐου 1919 τα Ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη με την έγκριση της Αντάντ και έφτασαν στην περιοχή της Μαγνησίας μέχρι την πόλη Κασαμπά. Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος έδωσαν αυτό το όνομα στο δρόμο.

 

 

Δήλου

 

Η Δήλος είναι μικρό, άγονο και χωρίς μόνιμους κατοίκους νησί. Βρίσκεται στη μέση σχεδόν των Κυκλάδων (6 μίλια από τη Μύκονο). Εδώ η παράδοση τοποθετεί τη γέννηση του Απόλλωνα και της Άρτεμης. Ήταν μεγάλης σημασίας λατρευτικό κέντρο της αρχαιότητας. Από τη λατρεία του Απόλλωνα και άλλων θεών σώζονται σπουδαία δείγματα ναών, γλυπτών, επιγραφών κτλ

 

Η μυθολογία λέει ότι η Δήλος ήταν ένα νησί χωρίς σταθερή θέση, που έπλεε στα κύματα. Κάποτε στο νησί έφτασε η Λητώ, που είχε στα σπλάχνα της τα παιδιά του Δία, την Άρτεμη και τον Απόλλωνα. Η Ήρα, η γυναίκα του Δία, ζήλεψε και έβαλε ένα τρομερό τέρας τον Πύθωνα να κυνηγά τη Λητώ. Έτσι, όταν έφτασε η Λητώ στη Δήλο, ζητά από το Δία να γεννήσει εκεί. Ο Δίας παρακάλεσε τον Ποσειδώνα να κρατήσει σταθερό το νησί. Το νησί σταμάτησε το ατέλειωτο πλάνεμα και στέριωσε στη θέση που βρίσκεται και σήμερα. Η Λητώ γέννησε εκεί τον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Ο Απόλλωνας, με το που γεννήθηκε, σκοτώνει τον Πύθωνα και χτίζει ναούς στο νησί που δέχτηκε τη μάνα του. Από τότε ο Απόλλωνας μένει το μισό χρόνο στη Δήλο και έχουμε άνοιξη και καλοκαίρι. Τον άλλο μισό χρόνο πηγαίνει στη χώρα των Υπερβορείων και έχουμε φθινόπωρο και χειμώνα.

 

Στην αρχαιότητα η Δήλος ήταν λαμπρό και ξακουστό πανελλήνιο ιερό, όμοιο με της Επιδαύρου, των Δελφών, της Ολυμπίας. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία, αφού κατέλαβε το νησί, το έκανε «Μέγα κέντρο της Ιωνικής φυλής και κοινό των συμμάχων θησαυροφυλάκιο».

 

Στα Ρωμαϊκά χρόνια η Δήλος είχε μεταβληθεί σε παγκόσμιο χρηματιστήριο και μεγάλο εμπορικό κέντρο μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

 

 

Διοχάρους

 

Πύλαι Διοχάρους. Έτσι ονομάζονταν οι πύλες του τείχους της αρχαίας Αθήνας (την ονομασία πήραν από το λουτρό του Διοχάρους που ήταν κοντά τους).

 

Κατά τον Στράβωνα έξω από τις πύλες αυτές ήταν οι πηγές του Ηριδανού ποταμού. Πρέπει επομένως να βρισκόταν στο μέρος του τείχους προς το Λυκαβηττό.

 

Όταν ο Αδριανός διεύρυνε τα τείχη, τις αντικατέστησε με άλλη πύλη, της οποίας η θέση ήταν στο σημερινό Εθνικό Κήπο. Στη θέση αυτή βρισκόταν μέχρι την Τουρκοκρατία και λεγόταν Μεσογείτικη Πόρτα. Το υπέρθυρο αυτής της Πύλης βρίσκεται στον Εθνικό Κήπο.

 

Πρώην Βασ. Γεωργίου

 

 

 

 

Διστόμου

 

Το Δίστομο είναι ιστορική κωμόπολη της επαρχίας Λιβαδειάς. Κατά την επανάσταση του 1821 έγιναν δύο μάχες στο Δίστομο. Μία το Μάη του 1825, όταν ο Γκούρας επιτέθηκε αιφνιδιαστικά κατά των Τούρκων και τους έτρεψε σε φυγή. Δεύτερη το Γενάρη – Φλεβάρη του 1827 μεταξύ σώματος Τουρκαλβανών υπό τον Ομέρ Βρυώνη και του Καραϊσκάκη μαζί με Σουλιώτες υπό το Νότη Μπότσαρη, με αποτέλεσμα να νικηθούν οι Τουρκαλβανοί.

 

Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής το 1944 το Δίστομο υπέστη πρωτοφανούς αγριότητας ολοκαύτωμα, με θύματα κυρίως παιδιά και υπερήλικες. Ολόκληρος ο κόσμος αισθάνθηκε φρίκη, όταν μεταδόθηκε η είδηση από το ραδιοφωνικό σταθμό του Λονδίνου.

 

 

Δράκοντος

 

Ο Δράκων ήταν ο πρώτος νομοθέτης (γραπτών νόμων) των Αθηνών. Ο Σόλων κατάργησε τη νομοθεσία του Δράκοντα. Παρέμειναν όμως ιστορικά τα Δρακόντεια μέτρα, λόγω των αυστηρότατων ποινών που επέβαλε ο Δράκων για υποθέσεις φόνων, κλοπής αλλά και ελαφρών παραβάσεων. Για την ιδιωτική του ζωή δεν γνωρίζουμε τίποτα. Για να του αναθέσουν οι Αθηναίοι τη συγγραφή νομοθεσίας, πρέπει να ανήκε στους ονομαστότερους πολίτες, με πνευματική ανάπτυξη και πολιτική σωφροσύνη.

 

 

 

Εθνάρχου Μακαρίου

 

O Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ’ γεννήθηκε το 1913 στο χωριό Άνω Παναγιά της Πάφου. Σπούδασε στην Αθήνα Θεολογία και Νομικά και στη Βοστώνη.

 

Το 1950 εκλέχτηκε Αρχιεπίσκοπος και Εθνάρχης στην Κύπρο. Είχε πλούσια πατριωτική και διπλωματική δράση γύρω από το Κυπριακό ζήτημα και την επίλυσή του. Για τη δράση του αυτή εξορίστηκε το 1956 στις Σεϋχέλλες για ένα χρόνο. Το 1960 γίνεται πρόεδρος της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1968 επανεκλέγεται πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 1970 έγινε δολοφονική απόπειρα εναντίον του, από την οποία σώθηκε και το 1973 ο Μακάριος επανεκλέγεται για τρίτη φορά Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

Στις 15 Ιουλίου 1974 το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας έκανε πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακαρίου. Ο Μακάριος όμως διασώθηκε. Στις 20 Ιουλίου του ιδίου έτους η Τουρκία εισβάλλει στην Κύπρο και καταλαμβάνει το 36% περίπου του εδάφους. Προκαλεί τεράστιες καταστροφές, σφαγές και αιχμαλωσίες των κατοίκων.

Ο Μακάριος πέθανε  το 1977.

 

Είχε ανακηρυχθεί Διδάκτορας των Θεολογικών Σχολών Αθήνας, Βοστώνης, Κεράλας Ινδιών, Θεσσαλονίκης, Μάλτας, Μπογκοτά και του Παντείου Πανεπιστημίου της Αθήνας.

Προηγούμενες ονομασίες: Αναγεννήσεως, Πίνδου-Δαβάκη

 

 

Εθνικής Αντίστασης

Είναι η μοναδική λεωφόρος στην Καισαριανή. Το όνομά της θυμίζει ότι ο αγώνας κατά της Γερμανικής κατοχής ήταν και στην Καισαριανή, όπως και σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, καθολικός.

Την Εθνική Αντίσταση οι ιστορικοί του β’ παγκόσμιου πολέμου τη θεωρούν μια από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη. Γεννήθηκε στον εφιαλτικό χειμώνα του 1941-42. Οι κατακτητές από τις πρώτες μέρες λεηλάτησαν τα αγροτικά προϊόντα και τις πρώτες ύλες και τα μετέφεραν στη Γερμανία. Η επίταξη των ειδών διατροφής, η έλλειψη τροφίμων, η μαύρη αγορά, η πείνα, οι θάνατοι από ασιτία (300 την ημέρα), οι συλλήψεις, οι φυλακίσεις και οι εκτελέσεις των Ελλήνων από τα κατοχικά στρατεύματα οδήγησαν τους Έλληνες στη δημιουργία αντιστασιακών οργανώσεων (ΕΑΜ, ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ) που οργάνωναν τον ένοπλο αγώνα κατά των κατακτητών, δηλαδή την Εθνική Αντίσταση.

Η Λεωφόρος Εθνικής Αντίστασης έχει μετονομασθεί αρκετές φορές ανάλογα με την πολιτική κατάσταση που επικρατούσε. Αρχικά ονομαζόταν Καισαριανής, μετά Βενιζέλου, Βασιλέως Κωνσταντίνου, Παναγή Τσαλδάρη και πάλι Βασιλέως Κωνσταντίνου και τέλος Εθνικής Αντίστασης.

 

 

Ειρήνης

 

Η ειρήνη είναι το μεγαλύτερο αγαθό που επιζητούν όλοι οι λαοί της γης, όλες τις εποχές. Είναι η αρμονική και φιλική σχέση μεταξύ των ανθρώπων, η ησυχία και η ασφάλεια (εσωτερική και εξωτερική) ενός κράτους. Είναι η συνθήκη που κανονίζει τις διαφορές μεταξύ εμπόλεμων κρατών για την κατάπαυση του πολέμου (συνθήκη ειρήνης). Η ειρήνη είναι η αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ εμπολέμων μετά το τέλος του πολέμου.

 

Στην αρχαιότητα ήταν θεά, μια από τις τρεις Ώρες, κόρη του Δία και της Θέμιδας και αδελφή της Δίκης και της Ευνομίας. Ο Ευριπίδης και ο Αριστοφάνης την παρουσιάζουν προστάτιδα και φορέα της ευφορίας και του πλούτου.

 

 

 

 

 

Επαμεινώνδα

 

Ο Επαμεινώνδας ήταν στρατιωτικός και πολιτικός ηγέτης των Θηβαίων. Αναδείχθηκε σε δεσπόζουσα φυσιογνωμία της εποχής του και της Ελληνικής αρχαιότητας. Νίκησε το 371 π.Χ. στα Λεύκτρα το βασιλιά των Σπαρτιατών Κλεόμβροτο και κατόρθωσε να αφαιρέσει από τη Σπάρτη την ηγεμονία της Ελλάδας.

 

Τον επόμενο χρόνο επιτέθηκε στην Πελοπόννησο και λεηλάτησε τη Λακωνία. Αυτές οι επιτυχίες του οδήγησαν στη δημιουργία ισχυρής συμμαχίας εναντίον των Θηβαίων. Η συμμαχία συγκροτήθηκε από τους Λακεδαιμονίους, τους Αχαιούς, τους Μαντινείς, τους Ηλείους και τους Αθηναίους. Ο Επαμεινώνδας έκανε εκστρατεία στην Πελοπόννησο για να διαλύσει το συνασπισμό αυτό. Πληγώθηκε θανάσιμα κατά τη μάχη που έγινε στη Μαντινεία το 362 π.Χ. από εχθρικό ακόντιο και αποσύρθηκε από τη μάχη. Όταν έμαθε ότι νίκησαν οι Θηβαίοι τράβηξε ο ίδιος τη σιδερένια μύτη του ακοντίου από το σώμα του και πέθανε ευτυχισμένος, αφού είδε την ασπίδα του να σώζεται και να μην πέφτει στα χέρια των εχθρών.

 

Από τον Κικέρωνα ονομάζεται «μέγιστος της Ελλάδος ανήρ». Τάφηκε στο πεδίο της μάχης και οι Θηβαίοι τον τίμησαν κόβοντας νόμισμα με την εικόνα του και κάνοντας ανδριάντα στη Θήβα, όπου έγραψαν όλα τα μεγαλουργήματά του.

 

 

 

Ερυθραίας

 

Η Ερυθραία είναι χερσόνησος στη Μ. Ασία μεταξύ του κόλπου της Σμύρνης και της Χίου, με πολλά ακρωτήρια και πολλές πόλεις, όπως τα Βουρλά, το Σιβρί Χισάρ, το Γκιουλμπαξέ, τον Τσεσμέ, τα Αλάτσατα.

 

Αρχαίες πόλεις στη χερσόνησο αυτή ήταν οι Κλαζομενές, οι Ερυθρές, η Τέως, η Λέβεδος, η Κολοφών. Λόγω της γεωγραφικής της διαμόρφωσης βοήθησε στην επιβίβαση στα πλοία του ελληνικού στρατού και στην αποχώρησή του τον Αύγουστο του 1922.

 

Πρόσφυγες από τα χωριά της ίδρυσαν τη Νέα Ερυθραία κοντά στην Κηφισιά.

 

 

 

 

Ερυθρού Σταυρού

 

Ο Ερυθρός Σταυρός είναι μία υγειονομική φιλανθρωπική οργάνωση με διεθνή χαρακτήρα. Έχει έδρα τη Γενεύη.

 

Ιδρύθηκε από τον Ερρίκο Ντυνάν το 1863 για τη φροντίδα και την προστασία των ασθενών και των τραυματιών σε καιρό πολέμου. Έργο του Ερυθρού Σταυρού είναι εκτός από τα παραπάνω και η δημιουργία ασυλίας που οφείλουν να σεβαστούν οι εμπόλεμοι, καθώς και δράσεις αλληλοβοήθειας και αγαθοεργίες, τόσο στον κοινωνικό, όσο και στον ιατρικό τομέα, με παροχή βοήθειας στα θύματα καταστροφών και θεομηνιών.

 

Το έμβλημά του είναι ένας κόκκινος σταυρός σε άσπρο φόντο, εκτός από τα Μωαμεθανικά κράτη που πάνω στο άσπρο φόντο σχεδιάζουν μια κόκκινη ημισέληνο. Το διακριτικό αυτό σήμα μπορεί να είναι σημαία σε οικοδομήματα, οχήματα, εγκαταστάσεις υγειονομικής υπηρεσίας ή ταινία που φοριέται στο χέρι.

 

Οι πόροι του Ερυθρού Σταυρού συγκεντρώνονται από τους διάφορους εράνους και τις δωρεές κι έτσι μπορεί να καλύπτει τα έξοδα συντήρησης των νοσοκομείων του, των σταθμών πρώτων βοηθειών, τα έξοδα προληπτικής ιατρικής κ.α.

 

Πρώην Αγίου Γεωργίου

 

 

 

Ευρυδίκης

 

Η Ευρυδίκη ήταν μία από τις Δρυάδες Νύμφες, κόρη του Απόλλωνα και σύζυγος του Ορφέα. Μετά το θάνατό της από δάγκωμα φιδιού, ο Ορφέας δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτή. Κατέβηκε στον Άδη και με τους αρμονικούς ήχους της λύρας του και τα δάκρυά του συγκίνησε τον Πλούτωνα, ο οποίος επέτρεψε στην Ευρυδίκη να ακολουθήσει τον Ορφέα στη γη, με τον όρο αυτός να μη γυρίσει να τη δει, πριν φτάσουν στο φως. Ο Ορφέας όμως δεν αντιστάθηκε στον πειρασμό και τη στιγμή που ήταν ανάμεσα στους δύο κόσμους έστρεψε το κεφάλι του, για να θαυμάσει τη σύζυγό του. Τότε ο Ερμής που τους συνόδευε επανέφερε την Ευρυδίκη στον Άδη. Μετά το δεύτερο χαμό της ο Ορφέας πέθανε.

 

Ο μύθος αυτός αποτέλεσε θέμα όλων των καλών τεχνών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ζωγραφικοί πίνακες, γλυπτά, θεατρικά και μουσικά έργα απαθανάτισαν το δείγμα συζυγικής αγάπης και αφοσίωσης.

 

 

Ευφρονίου

 

Ο Ευφρόνιος ήταν Αθηναίος αγγειοπλάστης και αγγειογράφος που έζησε στα τέλη του 6^ου και στις αρχές του 5^ου π.Χ. αιώνα. Εργάστηκε στην Αττική και θεωρείται ο σημαντικότερος αντιπρόσωπος της ανάπτυξης του ερυθρόμορφου ρυθμού στα αγγεία. Τα θέματά του τα αντλεί κυρίως από τη μυθολογία και από την καθημερινή ζωή. Ο Ηρακλής είναι ο κεντρικός του ήρωας, καθώς και η ζωή της παλαίστρας, τα συμπόσια και οι γιορτές.

 

Πρώην Βρυλισσού

 

 

 

 

Ηρώς Κωνσταντοπούλου

 

Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου ήταν ηρωίδα του απελευθερωτικού αγώνα του 1941-44. Ήταν μαθήτρια γυμνασίου, όταν εκτελέστηκε το 1944 στο Σκοπευτήριο από τους Γερμανούς για την πατριωτική της δράση στην ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων). Οι νέοι της οργάνωσης με ενθουσιασμό και παράτολμες ενέργειες έδωσαν τότε το δικό τους αγώνα με κίνδυνο της ζωής τους, κατά των κατακτητών. Πολλοί από αυτούς, μεταξύ των οποίων και η Ηρώ Κωνσταντοπούλου, έχασαν τη ζωή τους.

 

Η Ηρώς Κωνσταντοπούλου αρχικά ονομαζόταν Μετρών. (Μέτραι: Κωμόπολη της Ανατολικής Θράκης μεταξύ Αδριανούπολης και Κωνσταντινούπολης).

 

 

Ηρώων Πολυτεχνείου

 

Στις 14 Νοεμβρίου 1973 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κλείστηκαν για να διαμαρτυρηθούν εναντίον της απάνθρωπης δικτατορίας που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα την 21^η Απριλίου 1967, φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές, εργάτες και απλός κόσμος. Όλοι αυτοί αγωνίστηκαν ενωμένοι με κοινό σκοπό και σύνθημα «Κάτω η Χούντα». Άναψαν φωτιές γύρω από το Πολυτεχνείο, έστησαν οδοφράγματα, για να προστατέψουν το οχυρό της Λευτεριάς.

 

Ακολούθησαν συγκρούσεις με την αστυνομία, ξύλο, συλλήψεις, κυνηγητό, κραυγές πόνου, τραυματισμοί, πυροβολισμοί, νεκροί. Το αποκορύφωμα ήταν τα μεσάνυχτα της 16^ης προς 17^η Νοεμβρίου, όπου οι ένοπλοι του καθεστώτος με τη βοήθεια ενός τανκ γκρέμισαν την εξωτερική πύλη και εισβάλανε στο κτίριο.

Η εξέγερση αυτή ήταν το πρώτο καίριο χτύπημα κατά της δικτατορίας. Προς τιμή αυτών των ηρώων και του αγώνα τους δόθηκε στο δρόμο η ονομασία Ηρώων Πολυτεχνείου.

Προηγούμενες ονομασίες: Χρ. Λαδά, Γ. Κονδύλη, Αλεξανδρουπόλεως

 

 

 

Ηρώων Σκοπευτηρίου

 

Η αντίσταση των Ελλήνων απέναντι στα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής εκδηλωνόταν με πράξεις θάρρους, τόλμης και αυτοθυσίας. Δολιοφθορές (σαμποτάζ) σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις και μεταφορικά μέσα, ειδικές επικίνδυνες αποστολές, παράνομος τύπος (εφημερίδες – φυλλάδια), διαδηλώσεις ήταν ορισμένες από αυτές τις πράξεις. Οι απώλειες των Γερμανών και Ιταλών ήταν μεγάλες και είχαν ως αποτέλεσμα αντίποινα απάνθρωπα, όπως πυρπόληση χωριών, βασανιστήρια, εκτελέσεις.

 

Ο χώρος του Σκοπευτηρίου Καισαριανής είχε χρησιμοποιηθεί από τους Γερμανούς ως τόπος εκτέλεσης 739 Ελλήνων αντιστασιακών από το 1942 μέχρι το 1944. Την 1^η Μαΐου 1944 στο χώρο αυτό έγινε ομαδική εκτέλεση 200 αγωνιστών.

Όταν τα γερμανικά φορτηγά ανέβαιναν με τους μελλοθάνατους προς το Σκοπευτήριο, ο δρόμος γέμιζε με μικρά χαρτάκια που έριχναν οι μελλοθάνατοι με ονόματα, διευθύνσεις, παραγγελίες και τελευταίες επιθυμίες, τα οποία μάζευαν στα κλεφτά οι κάτοικοι της περιοχής και φρόντιζαν να φτάσουν στους τελικούς αποδέκτες. ‘Όταν τα φορτηγά κατέβαιναν με τους εκτελεσμένους, ο δρόμος γέμιζε κόκκινες γραμμές από το αίμα τους.

Ένα δείγμα τιμής και αναγνώρισης του αγώνα των ηρώων αυτών είναι η ονομασία του δρόμου που οδηγεί στην Κεντρική πύλη του Σκοπευτηρίου: Οδός Ηρώων Σκοπευτηρίου.

Αρχικά λεγόταν Σκοπευτηρίου, μετά Εθνικού Σκοπευτηρίου και τέλος Ηρώων Σκοπευτηρίου.

 

Θεαγένους

 

Ο Θεαγένης ήταν τύραννος των Μεγάρων (620 π.Χ.). Στηριζόμενος στο δήμο κατέλυσε την αριστοκρατία και ανέλαβε την εξουσία.

 

Το ειρηνικό του έργο ήταν πλούσιο. Έκανε πολλά και σπουδαία δημόσια έργα (δεξαμενή, υδραγωγείο κ.ά στα Μέγαρα) και προστάτεψε τις τέχνες. Το 580 π.Χ. ο Θεαγένης ανατράπηκε από τους αντιπάλους του και δολοφονήθηκε.

 

Με το ίδιο όνομα αναφέρεται και αθλητής από τη Θάσο που νίκησε σε Ολυμπιακούς αγώνες, στα Πύθια, τα Ίσθμια και τα Νέμεα και πήρε πολλά χρυσά στεφάνια. Τιμούνταν ως ήρωας στην πατρίδα του, τη Θάσο.

 

 

 

 

 

 

Θερμοπυλών

 

Οι Θερμοπύλες είναι μια τοποθεσία ανάμεσα στο όρος Καλλίδρομο και το Μαλιακό Κόλπο. Απέχει από τη Λαμία 21χλμ. Στην αρχαιότητα ήταν μια πολύ στενή δίοδος, η μοναδική για το πέρασμα στη νότια Ελλάδα και γι’ αυτό είχε μεγάλη στρατιωτική σημασία. Εκεί έγινε το 480 π.Χ. η περίφημη μάχη των Ελλήνων κατά των Περσών.

Τον Ιούλιο του έτους εκείνου ο πολυάριθμος στρατός του Ξέρξη έφτασε στις Θερμοπύλες που τις φύλαγαν 4.000 Έλληνες με αρχηγό το βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα. Ο Ξέρξης ζήτησε από τους Έλληνες να παραδοθούν και όταν έλαβε από το Λεωνίδα ως απάντηση το «Μολών Λαβέ», διέταξε γενική έφοδο. Ένας τρομερός αγώνας άρχισε, που κατέληξε σε πανωλεθρία των Περσών. Τότε όμως εμφανίστηκε στον Ξέρξη ο Εφιάλτης. Αυτός πρόδωσε τους Έλληνες και οδήγησε μέσα από μονοπάτια τους Πέρσες στα νώτα των Ελλήνων, με αποτέλεσμα αυτοί να εγκλωβιστούν. Μετά την άρνησή του να παραδοθεί ο Λεωνίδας κράτησε 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς για να αγωνιστούν, γνωρίζοντας ποια θα είναι η τύχη τους. Έπεσαν όλοι στη μάχη, η οποία υπήρξε κοσμοϊστορικό γεγονός και είχε αποφασιστική επίδραση για την τύχη της Ελλάδας και του κόσμου ολόκληρου.

 

Θήρωνος

 

Ο Θήρωνας ήταν τύραννος του Ακράγαντα της Σικελίας. Ήταν στρατηγός όταν κατέλαβε την εξουσία το 488 π.Χ. και επέκτεινε την κυριαρχία της πόλης κυριεύοντας τη Μινώα και την Ιμέρα. Με σύμμαχο το Γέλωνα των Συρακουσών συγκρούστηκαν με τους Καρχηδονίους την ίδια μέρα που στην Ελλάδα γινόταν η ναυμαχία της Σαλαμίνας και νικώντας πήραν την Ιμέρα.

 

Ήταν δυο φορές Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της αρματοδρομίας και ο Πίνδαρος τον υμνεί στο έργο του.

 

 

 

Ιέρωνος

 

Ήταν το όνομα δυο τυράννων των Συρακουσών. Ο πρώτος βασίλεψε από το 477 ως το 466 πΧ και ο δεύτερος από το 270 ως το 215 π.Χ.

 

Ο Ιέρωνας ο Α’ ήταν γιος του Δεινομένη και αδελφός του Γέλωνα, τον οποίο διαδέχτηκε στην εξουσία. Νίκησε τους θαλασσοκράτορες Τυρρηνούς σε ναυμαχία. Για τη νίκη του αυτή τον ύμνησε ο Πίνδαρος. Συνδέθηκε με φιλία με το Θεμιστοκλή, τον Αθηναίο στρατηγό. Ήταν νικητής σε Ολυμπιακούς αγώνες. Ήταν ικανότατος ηγεμόνας και αναφέρεται ότι ήταν ο πρώτος που ίδρυσε την κατασκοπεία, τους λεγόμενους «ωτακουστές». Υποστήριξε τους ποιητές, τους μουσικούς και γενικά τους πνευματικούς άντρες, πολλούς από τους οποίους κάλεσε κοντά του, όπως τον Πίνδαρο, το Σιμωνίδη, το Βακχυλίδη, τον Αισχύλο κ.ά.

 

Ο Ιέρωνας ο Β’ είχε πατέρα από ξακουστή οικογένεια, ενώ η μητέρα του ήταν δούλη. Φημίζονταν για την υπέροχη σωματική και πνευματική του δύναμη και είχε διακριθεί στους πολέμους με τον Πύρρο.

 

Με το ίδιο όνομα φέρεται και αγγειοπλάστης του Ε’ π.Χ. αιώνα που σώζονται πάρα πολλά αγγεία του.

 

Προηγούμενες ονομασίες: Κιουπετζόγλου, Αγίου Νικολάου

 

 

 

Ιλιάδος

 

Ιλιάδα: Είναι το αθάνατο έπος του Ομήρου που μαζί με την Οδύσσεια θεωρούνται τα πρώτα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

 

Ο Όμηρος δοξάστηκε πολύ σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο με τα έργα του αυτά. Στην αρχή τα απάγγελναν οι ραψωδοί μόνο. Αργότερα, όταν η γραφή έγινε γνωστή σε πλατιά στρώματα, μπορούσε ο καθένας να τα διαβάσει στο σπίτι του, ως γραπτό κείμενο πια. Από τον 6^ο αι. π.Χ. τα έργα καταγράφονται από τον Πεισίστρατο στην Αθήνα και γίνονται σχολικό βιβλίο για να πρωτομαθαίνουν τα παιδιά να διαβάζουν.

 

Από τον 7^ο αι. π.Χ. η γλυπτική και η αγγειογραφία αντλούν τα θέματά τους από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια και γενικά ο ελληνικός πνευματικός κόσμος αναπτύσσεται ολόκληρος κάτω από την επίδραση του μεγάλου Ομήρου.

 

Η Ιλιάδα με 15.500 στίχους περιγράφει ένα επεισόδιο από τον αγώνα των Αχαιών γύρω από το κάστρο της Τροίας, τον περίφημο Τρωικό πόλεμο. Πήρε δε την ονομασία από το Ίλιον, που είναι άλλη ονομασία της Τροίας.

 

Ιοφώντος

Ο Ιοφώντας ήταν Αθηναίος τραγικός ποιητής του 5ου αιώνα π.Χ., γιος του μεγάλου τραγικού ποιητή της αρχαιότητας Σοφοκλή και της Νικοστράτης. Δίδαξε περίπου 50 τραγωδίες. Το 428 π.Χ. τιμήθηκε με το δεύτερο βραβείο στους δραματικούς αγώνες. Οι αρχαίοι και κυρίως ο Αριστοφάνης υπαινίσσονταν ότι τον βοηθούσε ο πατέρας του.

Πρώην Αγίου Γερασίμου

 

Καζαντζάκη

 

Ο Νίκος Καζαντζάκης είναι παγκόσμια αναγνωρισμένος λογοτέχνης, ποιητής, δραματουργός και δοκιμιογράφος. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1885. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου επηρεάστηκε από τα πνευματικά ρεύματα της εποχής. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα εργάστηκε σε εφημερίδες και φιλολογικά περιοδικά με το ψευδώνυμο Πέτρος Ψηλορείτης. Στους Βαλκανικούς πολέμους το 1912 πήρε μέρος ως εθελοντής. Μετά ξεκίνησε τα ταξίδια του «ποθώντας να εξαντλήσει τον κόσμο» όπως έλεγε, όπου ήρθε σ΄επαφή με πνευματικές προσωπικότητες της εποχής του.

 

Μερικά από τα έργα του ήταν: Αλέξης Ζορμπάς, Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Ο τελευταίος πειρασμός, Ταξιδεύοντας, Η Ασκητική, Η Οδύσσεια με 33333 στίχους, Καπετάν Μιχάλης κ.α. καθώς και πολλές μεταφράσεις έργων του Δαρβίνου, του Νίτσε, του Βερζόν κ.ά.

Πέθανε το 1957 στη Γερμανία και τάφηκε, σύμφωνα με τη θέλησή του, στην πατρίδα του, το Ηράκλειο. Πάνω στον τάφο του ο ίδιος επιθυμούσε να γραφτεί «Δε φοβάμαι τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος», επιθυμία που πραγματοποιήθηκε.

 

 

Καλαβρύτων

 

Τα Καλάβρυτα είναι πόλη του νομού Αχαΐας. Το τοπωνύμιο Καλάβρυτα αναφέρεται για πρώτη φορά το 1204. Στην αρχαιότητα τα Καλάβρυτα ανήκαν στο βόρειο τμήμα της Αρκαδίας, που ονομαζόταν Αζανίς ή Αζανία. Είναι γνωστά από τη μονή του Μεγάλου Σπηλαίου και από τη μονή της Αγίας Λαύρας, όπου πρωτοκηρύχτηκε η Ελληνική Επανάσταση και όπου φυλάσσεται το Λάβαρο της Επανάστασης.

Στο β΄ παγκόσμιο πόλεμο τα Καλάβρυτα δοκιμάστηκαν σκληρά. Το Δεκέμβριο του 1943 η πόλη πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς και τα θύματα έφτασαν τα 1400. (Όλοι οι άνδρες και τα αγόρια της πόλης).

 

 

Κάλβου

 

Ο Ανδρέας Κάλβος είναι μεγάλος Έλληνας ποιητής. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1792. Ορφάνεψε μικρός και ξενιτεύτηκε στην Ιταλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Ήταν πνεύμα φιλελεύθερο και μισούσε κάθε είδους κηδεμονία, είτε προσωπική είτε εθνική.

Με το ξέσπασμα της Ελληνικής επανάστασης του 1821 πήγε στο Ναύπλιο να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Αγώνα. Οι επαναστατικές αρχές όμως δεν έδωσαν σημασία στην προσφορά του και ο Κάλβος έφυγε πικραμένος για την Ελβετία και το Παρίσι και τέλος επέστρεψε στην Κέρκυρα. Εκεί έμεινε περίπου 15 χρόνια και έγινε καθηγητής Φιλοσοφίας στην Ιόνιο Ακαδημία. Τελικά, ασυμβίβαστος όπως ήταν, έφυγε για την Αγγλία, όπου πέθανε σε ηλικία 77 ετών. Ο ποιητικός λόγος του Κάλβου έχει μια δωρική μεγαλοπρέπεια. Η γλώσσα του δεν είναι ούτε δημοτική, ούτε καθαρεύουσα, αλλά γλώσσα ιδιότυπη, προσωπική.

Το έργο του εκδόθηκε με τον τίτλο «Λύρα-Ωδαί».

 

Κάλχαντος

 

Ο Κάλχας ήταν μεγάλος μάντης την εποχή του Τρωικού πολέμου. Στην Αυλίδα είπε στους Αχαιούς πως η Άρτεμη, για να στείλει ευνοϊκό άνεμο, απαιτούσε τη θυσία της Ιφιγένειας. Ύστερα προφήτεψε τη διάρκεια και το αίσιο τέλος του Τρωικού πολέμου.

 

Όταν έπεσε λιμός στο στρατόπεδο των Ελλήνων μάντεψε πως ήταν από την οργή του Απόλλωνα γιατί ο Αγαμέμνονας είχε προσβάλει τον ιερέα του θεού Χρύση παίρνοντας την κόρη του Χρυσηίδα. Είπε δε πως η οργή θα περνούσε μόνο, αν έστελνε ο Αγαμέμνονας πίσω στον πατέρα της το Χρύση τη Χρυσηίδα. Ο Κάλχας υπέδειξε επίσης στους Έλληνες την κατασκευή του Δούρειου Ίππου.

 

Ύστερα από την Άλωση της Τροίας, πήγε στην Κολοφώνα, στο μαντείο του Απόλλωνα στον Κλάρο, όπου και νικήθηκε σε μαντικό αγώνα από το Μόψο κι εκεί πέθανε.

 

Καραολή Μιχαήλ

Ο Καραολής ήταν αγωνιστής της Ε.Ο.Κ.Α και ήρωας της Κύπρου, αγωνιζόμενος για την ελευθερία της μέχρι θανάτου. Ήταν το τέταρτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας του. Ήταν απόφοιτος της Αγγλικής σχολής Λευκωσίας με υποτροφία, αθλητής δρόμου και εργαζόταν στην ΑΠΟΕΛ.

Για την αντιστασιακή του δράση συνελήφθη σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις, καταδικάστηκε σε θάνατο και οδηγήθηκε στην αγχόνη το Μάιο του 1956. Τραγουδώντας τον Εθνικό ύμνο μαζί με τον Ανδρέα Δημητρίου αντιμετώπισε το θάνατο. Την ώρα που τον εκτελούσαν έλεγε «εμένα δεν πρέπει να με λυπάστε, αφού εγώ δεν βρίσκω λόγο για να με κλαίω, ούτε οι συγγενείς μου πρέπει να με κλαίνε».

Προηγούμενες ονομασίες: Ευαγγελικής Σχολής, Ευαγ. Τρεπεκλή, Δύο Αδέλφια

 

Καρκαβίτσα Ανδρέα

Ο Ανδρέας Καρκαβίτσας γεννήθηκε στα Λεχαινά της Ηλείας το 1865 και πέθανε στο Μαρούσι το 1922. Σπούδασε ιατρική και εργάστηκε ως γιατρός στο εμπορικό ναυτικό και στο στρατό.

Έγινε γνωστός ως διηγηματογράφος, γράφοντας στην αρχή διηγήματα στην καθαρεύουσα και στη συνέχεια στη δημοτική γλώσσα. Η Λυγερή είναι το πρώτο του έργο που τον καθιερώνει. Ο Ζητιάνος είναι το πρώτο έργο του γραμμένο στη δημοτική γλώσσα. Το γράφει επηρεασμένος από το έργο του Ψυχάρη «Το ταξίδι» με το οποίο καθιερώνεται η δημοτική γλώσσα παρά τις αντιδράσεις που συναντά. Ο Αρχαιολόγος, Τα Λόγια της πλώρης, ο Διγενής Ακρίτας είναι μερικά από τα έργα του.

 

 

Κασαμπά

 

Ο Κασαμπάς ήταν πόλη στη Λυδία της Μ. Ασίας, στη σιδηροδρομική γραμμή Σμύρνης – Αφιόν Καραχισάρ. Όταν στις 2 Μαϊου του 1919 τα Ελληνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη κατέλαβαν την πόλη. Η κατοχή της πόλης και της περιοχής κράτησε ως τις 23 Αυγούστου του 1922.

 

Μέχρι το 1922 είχε 25.000 κατοίκους, από τους οποίους οι 7.000 ήταν Έλληνες που διώχτηκαν στη Μικρασιατική καταστροφή.

 

 

 

Κέννεντυ

 

Ο Τζων Φιτζέραλντ Κέννεντυ ήταν πρόεδρος των ΗΠΑ, ο 35^ος κατά σειρά. Ήταν ιρλανδικής καταγωγής και ο πρώτος καθολικός πρόεδρος των ΗΠΑ. Γεννήθηκε το 1917 στη Μασαχουσέτη. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1940 και υπηρέτησε στο Ναυτικό των ΗΠΑ. Το 1953 έγινε Γερουσιαστής της πολιτείας της Μασαχουσέτης και το 1960 εκλέχτηκε Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ανέλαβε καθήκοντα το 1961.

 

Μειώθηκε ιστορικά από την αποστολή του πρώτου αμερικανικού εκστρατευτικού σώματος στο Βιετνάμ. Δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου του 1963.

 

Πρώην Ταντάλου, Κων. Τσαλδάρη

 

 

 

Κιουπεκτσόγλου Δ.

Στη Σμύρνη υπήρχε ένας μεγάλος αριθμός σχολείων και ιδρυμάτων που είχαν ανεγερθεί με δωρεές ατόμων και οικογενειών.

Η οικογένεια Κιουπεκτσόγλου ήταν δωρήτρια φιλεκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων (Ευαγγελική Σχολή-Σοφίειον, Κεντρικό Παρθεναγωγείο, Ορφανοτροφείο κ.α.)

Προηγούμενες ονομασίες: Ουμπλιανής, Αγ. Νικολάου

 

 

Κλαζομενών

 

Οι Κλαζομενές ήταν αρχαία πόλη της Μ. Ασίας, δυτικά της Σμύρνης. Ήταν χτισμένη αρχικά στην ηπειρωτική χώρα και μεταφέρθηκε, για αμυντικούς λόγους, σε μικρό κοντινό νησί. Ιδρύθηκε από Ίωνες. Άκμασε από τον 7^ο μέχρι τον 4^ο αιώνα π.Χ. Ονομαστές ήταν οι σαρκοφάγοι και τα Κλαζομένεια αγγεία. Κατά τους ιστορικούς χρόνους ίδρυσε θησαυρό στο Μαντείο των Δελφών. Μετά τους Περσικούς πολέμους η πόλη έγινε μέλος της Δηλιακής συμμαχίας.

 

Κατακτήθηκε από τους Πέρσες και το Μ. Αλέξανδρο (ο οποίος ένωσε το νησί με την ξηρά και έτσι έγινε χερσόνησος). Το 188 μ.Χ. κηρύχτηκε ως «ελεύθερη φόρων» πόλη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στα χριστιανικά χρόνια ήταν έδρα επισκόπου, ενώ επί Ιουστινιανού διατηρούσε το όνομα Κλαζομένη και ήταν μία από τις 43 πόλεις της επαρχίας της Ασίας. Είναι πατρίδα των φιλοσόφων Αναξαγόρα, Αρτέμωνα και Εργοτίμου.

 

Πρώην Γρηγόρη Λαμπράκη

 

 

Κοιμήσεως Θεοτόκου

 

Είναι ο δρόμος που ξεκινά από την είσοδο του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου «Παναγίτσας».

 

Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες μετέφεραν από τις αλησμόνητες πατρίδες τους τα ήθη και τα έθιμά τους, τις παραδόσεις και την ευσέβειά τους. Με την εγκατάστασή τους το 1923 στο χώρο που τους δόθηκε και το στήσιμο των πρώτων σκηνών και παραγκών, πρώτο μέλημά τους ήταν να βρεθεί χώρος για τις λατρευτικές και εκκλησιαστικές τους ανάγκες.

 

Σε λαϊκή συνέλευση αποφάσισαν να χτιστεί ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και κάλεσαν τους κατοίκους να προσφέρουν ό,τι μπορεί ο καθένας. Άλλοι πρόσφεραν χρήματα, άλλοι σανίδες, άλλοι τσίγκους, άλλοι προσωπική εργασία και στήθηκε η πρώτη πρόχειρη κατασκευή.

 

Την πρωτοχρονιά του 1929 έγινε η πρώτη Λειτουργία και το 1934 μπήκε ο θεμέλιος λίθος του σημερινού ναού. Τα εγκαίνια έγιναν το 1960 επί αρχιεπισκόπου Θεοκλήτου. Στα χρόνια της Κατοχής ο ναός ήταν κέντρο κοινωνικής προσφοράς και καταφύγιο των ενοριτών που είχαν ανάγκες.

 

Προηγούμενες ονομασίες ήταν Κιλιμάνογλου Γεωργίου, Β. Καραμανώλη, Μ. Κύρκου.

 

 

 

 

Κολοφώντος

 

Η Κολοφώνα ήταν Ιωνική πόλη στη Λυδία της Μ. Ασίας, μία από τις πόλεις που διεκδικούσαν την καταγωγή του Ομήρου. Ήταν πόλη σημαντική και πλούσια με δικό της νόμισμα και πολλές αποικίες. Αναφερόταν ως χώρα ιπποτρόφος. Είχε παραγωγή εκτός των άλλων και μαστίχας-ρητίνης από την οποία έβγαινε το κολοφώνιο. Επίσης φημιζόταν ως βιομηχανικό κέντρο υποδημάτων.

 

Αναφέρονται πολλά συγγράμματα γύρω από την πόλη όπως Κολοφωνίων πολιτεία, Ώροι, Περί των εν Κολοφώνι ποιητών κ.ά, γεγονός που φανερώνει την ακμή της πόλης μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού.

 

Σώζονται ερείπια του τείχους της πόλης με 12 πύργους και 3 πύλες και τα τείχη της Ακρόπολής της με ισχυρούς πύργους.

 

 

 

Κορδελιού

 

Κορδελιό ή Περαία ήταν η ελληνική ονομασία, πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, ενός προαστίου (από τα ωραιότερα) της Σμύρνης στα παράλια του ομώνυμου κόλπου. Πήρε το όνομά του από τη Μονή Κορδελέοντα που υπήρχε εκεί στη Βυζαντινή περίοδο. Το 1922 είχε 15.000 κατοίκους οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν πλούσιοι Έλληνες. Η πόλη είχε σχολεία αρρένων και θηλέων.

 

Πριν από τη μικρασιατική καταστροφή υπήρχαν στο Κορδελιό οι παραθαλάσσιοι Ελληνικοί συνοικισμοί Αλάβεη, Πετρωτά, Αγίας Τριάδας, Βαϊρακλή (Βάρη), Παπά Σκάλα και Τομάζο.

 

Πρώην Ευρυπίλου

 

 

 

Κουκλουτζά

 

Ήταν προάστιο της Σμύρνης στο βουνό Καλαμπάκα με θέα στον κόλπο της Σμύρνης.

Οι λίγοι Έλληνες που έμεναν εκεί ασχολούνταν με τη γεωργία και είχαν έρθει από τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο και κυρίως από τα Κύθηρα.

 

 

 

Κουντουριώτη

 

Κουντουριώτης ήταν το επίθετο ονομαστής υδραϊκής οικογένειας, γόνος της οποίας ήταν και ο Παύλος Κουντουριώτης, ο οποίος γεννήθηκε το 1855 στην Ύδρα.

 

Το 1874 κατατάχτηκε ως δόκιμος στο Πολεμικό Ναυτικό. Ως αξιωματικός και κυβερνήτης υπηρέτησε σε διάφορα πολεμικά πλοία. Το 1901 ως κυβερνήτης του «Μιαούλης» έκανε τον πρώτο εκπαιδευτικό διάπλου ελληνικού πολεμικού του Ατλαντικού προς την Αμερική. Το 1911 στάλθηκε στην Αγγλία για να παραλάβει και να φέρει στην Ελλάδα το πολεμικό «Αβέρωφ». Το 1912 έγινε αρχηγός του στόλου και κατέλαβε τη Λήμνο, την Τένεδο, την Ίμβρο, τη Θάσο, τη Σαμοθράκη, τα Ψαρά και τη Μυτιλήνη.

 

Κατά τον Ελληνοβουλγαρικό πόλεμο, ως αρχηγός πάλι του στόλου, πήρε μέρος στις επιχειρήσεις στα παράλια της Θράκης. Μετά τον πόλεμο έγινε αντιναύαρχος και από το Σεπτέμβριο του 1915 ως τον Ιούνιο του 1916 ήταν υπουργός Ναυτικών.

 

Συμμετείχε στο κίνημα της Θεσσαλονίκης με το Βενιζέλο και με το Βενιζέλο και το Δαγκλή αποτέλεσαν την τριανδρία της Εθνικής Άμυνας. Μέχρι το 1919 αναλαμβάνει το υπουργείο Ναυτικών. Αποστρατεύεται με το βαθμό του Ναυάρχου, τιμής ένεκεν. Με το θάνατο του βασιλιά Αλεξάνδρου του αναθέτουν καθήκοντα Αντιβασιλέως, μέχρι τις εκλογές του 1920. Το ίδιο έγινε και μετά το θάνατο του βασιλιά Γεωργίου Β’. Το Μάρτιο του 1924 ορίζεται προσωρινός πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης. Το 1926 παραιτείται εις ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δικτατορία του Πάγκαλου. Το 1929 εκλέγεται πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας.

 

Έγιναν δύο απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Πέθανε το 1935 και θάφτηκε στην Ύδρα.

 

 

 

Κρίτωνος

 

Ο Κρίτων ήταν Αθηναίος, συνομήλικος, συνδημότης και μαθητής του Σωκράτη. Πλουσιότατος ο ίδιος φρόντιζε να συντηρεί το Σωκράτη οικονομικά. Με κίνδυνο της ζωής του προσπάθησε να πείσει το Σωκράτη να αποδράσει από τη φυλακή για να σωθεί, όταν οι Αθηναίοι τον είχαν καταδικάσει σε θάνατο, ποινή που εκτελούνταν πίνοντας το κώνειο. Ο Πλάτωνας έγραψε μεταξύ άλλων και ένα έργο με τον τίτλο «Κρίτων». Το έργο αυτό είναι ευαγγέλιο αφοσίωσης στην πατρίδα και υπακοής του πολίτη στους νόμους της πατρίδας.

 

 

 

Κρυστάλλη

 

Ο Κώστας Κρυστάλλης είναι ποιητής. Γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου το 1868 και πέθανε στην Άρτα το 1894. Σπούδασε στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων. Αναγκάστηκε να φύγει για την Αθήνα, γιατί δημοσίευσε το πατριωτικό ποίημα «Αι σκιαί του Άδου» και καταδιώχτηκε από τις Τουρκικές αρχές. Στην Αθήνα εργάστηκε ως τυπογράφος, γεγονός που έβλαψε πολύ την υγεία του. Αρρώστησε από φυματίωση και πέθανε σε ηλικία 26 χρονών. Σε πέντε χρόνια έγραψε τόσα, όσα άλλοι χρειάστηκαν μια ζωή για να τα γράψουν.

 

Η ποίησή του, γεμάτη αγνότητα και ζωντάνια, απεικονίζει τη ζωή και το χαρακτήρα των βοσκών και των αγροτών. Έργα του είναι: Ο τραγουδιστής του χωριού και της στάνης, Πεζογραφήματα, Τα Αγροτικά, Ο Καλόγηρος του μοναστηριού του Μεσολογγίου κ.α.

 

 

Λαέρτου

 

Ο Λαέρτης ήταν βασιλιάς της Ιθάκης, πατέρας του Οδυσσέα. Αναφέρεται από τον Όμηρο ως άριστο υπόδειγμα στοργικού και αφοσιωμένου πατέρα και παππού. Θεωρείται ότι έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία. Δεν πήγε στον Τρωικό πόλεμο γιατί είχε παραχωρήσει τη βασιλεία στον Οδυσσέα και φρόντισε να επιστατήσει στη βασιλεία του γιου του, όταν αυτός έφυγε για την Τροία. Όταν γύρισε ο Οδυσσέας και έγινε η αναγνώριση, τον βοήθησε στην εξόντωση των μνηστήρων, παρ’ ότι ήταν γέρος.

 

Παραστάσεις του Λαέρτη σώθηκαν σε ελληνικό ανάγλυφο, που βρέθηκε στη Ρώμη, σε αγγείο ελληνιστικής εποχής.

 

 

Λεβέδου

 

Η Λέβεδος ήταν αρχαία πόλη της Μ. Ασίας, δυτικά της Σμύρνης. Αθηναίοι και Ίωνες άποικοι, που έφτασαν στα Μικρασιατικά παράλια πριν από το 1000 π.Χ, έχτισαν εκεί την Λέβεδο. Ανήκε στην Ιωνική 12πολη και ήταν μέλος της συμμαχίας της Δήλου. Ήταν πλούσια και είχε αναπτυγμένο εμπόριο και ναυτιλία. Είχε ακόμη δικό της νόμισμα.

 

Κοντά στη Λέβεδο υπήρχαν θερμά λουτρά. Υπάρχουν σήμερα ερείπια τειχών και πύργων. Τον 7^ο αιώνα π.Χ. ήταν μια από τις 43 πόλεις της επαρχίας της Ασίας.

 

Πρώην Πέτσα

 

 

 

Λογοθέτη

 

Ο Λυκούργος Λογοθέτης (1772-1850) ήταν πολιτικός και στρατιωτικός από το Καρλόβασι της Σάμου. Πριν την Επανάσταση του 1821 ήταν στην υπηρεσία των ηγεμόνων της Βλαχίας. Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και το 1821 κατέβηκε στη Σάμο ως «αρχηγός των όπλων της Σάμου». Πολύ γρήγορα οργάνωσε ισχυρό στρατό με τον οποίο απέκρουσε απόπειρα αντρών του τουρκικού στόλου του Καρά Αλή, να αποβιβαστούν στο νησί το 1821.

 

Το 1822 ο Λογοθέτης αποβιβάστηκε στη Χίο με 1500 άντρες σε συνεργασία με το Χιώτη Αντώνη Μπουρνιά. Η παράτολμη αυτή επιχείρηση είχε άδοξο τέλος. Ο Καρά Αλής με το στόλο του βομβάρδισε την πρωτεύουσα του νησιού και ο στρατός που αποβιβάστηκε έπνιξε την εξέγερση στο αίμα.

 

Για την αποτυχία του αυτή κλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση να απολογηθεί. Φυλακίστηκε προσωρινά αλλά, ενώ διαρκούσε η ανάκριση, στάλθηκε στη Σάμο, όπου ο λαός τον ανακήρυξε κυβερνήτη του νησιού και έτσι το νησί ήρθε σε ρήξη με την Ελληνική Κυβέρνηση. Κυβέρνησε το νησί μέχρι τον ερχομό του Καποδίστρια στην Ελλάδα. Ο Καποδίστριας τον αναγνώρισε ως άρχοντα της Σάμου. Το 1830, όταν καταρτίστηκε η Ελληνική Επικράτεια, η Σάμος έμεινε εκτός. Τότε ο Λογοθέτης ως «διευθυντής διοικητικών πραγμάτων» του νησιού αγωνίστηκε για την ένωση της Σάμου με την Ελλάδα.

 

Το 1836 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου έγινε σύμβουλος Επικρατείας και Γερουσιαστής. Πέθανε το 1850.

 

 

Λυδίας

 

Η Λυδία ήταν αρχαία χώρα της Μ. Ασίας μεταξύ Μύκας και Καρίας. Πήρε το όνομά της από το Λυδό, γιο του Άτυος. Πρωτεύουσά της ήταν οι Σάρδεις. Οι πρώτοι κάτοικοί της ήταν Έλληνες άποικοι. Ήταν χώρα πλούσια και μεγάλο εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο της εποχής. Σ’ αυτήν υπήρχε ο Πακτωλός ποταμός στην κοίτη του οποίου υπήρχε χρυσοφόρα άμμος και έβγαζε την περίφημη λυδία λίθο. Οι κάτοικοί της ήταν οι πρώτοι που επινόησαν το νόμισμα ως μέσο συναλλαγής.

 

Ο τελευταίος βασιλιάς της Λυδίας, ο Κροίσος, ήταν κάτοχος παροιμιώδους πλούτου. Νικήθηκε από τον Κύρο των Περσών και από τότε κατέρρευσε το Λυδικό βασίλειο.

 

 

 

Μακρυγιάννη

 

Ο Μακρυγιάννης ήταν από τους κορυφαίους αγωνιστές της Επανάστασης του 1821. Το πραγματικό του όνομα ήταν Τριανταφύλλου. Το παρατσούκλι Μακρυγιάννης το πήρε κατά τη διάρκεια του αγώνα για το επιβλητικό του ανάστημα.

 

Ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους, γι’ αυτό από μικρός αναγκάστηκε να δουλέψει. Κατάφερε με την εργασία του και το εμπορικό του πνεύμα να κάνει αξιόλογη περιουσία, την οποία διέθεσε στον αγώνα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και πρωτοστάτησε στην Επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843 για την παραχώρηση συντάγματος από το βασιλιά Όθωνα. Ήταν ασυμβίβαστος με το καθεστώς του Όθωνα, γι αυτό και συλλαμβάνεται με την κατηγορία της συνωμοσίας και καταδικάζεται σε θάνατο, αλλά τελικά έμεινε στη φυλακή δύο χρόνια.

 

Αν και γνώριζε λίγα γράμματα το 1829 αρχίζει να γράφει τα «Απομνημονεύματα», ένα έργο άμεσο και ειλικρινές. Σκοποί τους οποίους υπηρέτησε ήταν: η ελευθερία, η αλήθεια, η δικαιοσύνη και η ομορφιά.

 

 

Μανωλίδη

 

Ο Λεωνίδας Μανωλίδης (1889-1968) ήταν ο πρώτος εκλεγμένος Δήμαρχος Καισαριανής μετά το 1934.

 

Γεννήθηκε στην Αγιά της Λάρισας το 1889. Έγινε αξιωματικός και πήρε μέρος στους πολέμους για την ολοκλήρωση της απελευθέρωσης της χώρας, όπου και τραυματίστηκε. Πέρασε σε πολεμική διαθεσιμότητα φτάνοντας στο βαθμό του συνταγματάρχη. Στη συνέχεια σπούδασε νομικά και έγινε δικηγόρος.

 

Για την αντιστασιακή του δράση το 1947 συνελήφθη και εξορίστηκε στην Ικαρία. Ήταν Δήμαρχος Καισαριανής από το 1951 μέχρι το 1964. Πάλεψε μαζί με τους Καισαριανιώτες κάτω από δύσκολες συνθήκες για τα προβλήματα της Καισαριανής και αναδείχτηκε πολιτικός και κοινωνικός παράγοντας της πόλης με μεγάλο κύρος.

 

 

Προηγούμενες ονομασίες: Παπάγου, Παρθένη, Δημ. Μιλάνου, 4^ης Αυγούστου, Λίνας Τσαλδάρη, Δεκελείας

 

 

Μενεμένης

 

Η Μενεμένη ήταν πόλη ΒΑ της Σμύρνης. Ανήκε στην επαρχία Αϊδινίου. Πριν την καταστροφή του 1922 είχε 12.000 κατοίκους. Από αυτούς οι 6.000 ήταν Έλληνες. Η Ελληνική Κοινότητα είχε Αστική Σχολή, Παρθεναγωγείο και Νηπιαγωγείο με 600 μαθητές.

 

 

 

Μεσολογγίου

 

Το Μεσολόγγι είναι πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Έχει τη λιμνοθάλασσα που κλείνεται με αμμώδη γη από τη θάλασσα και λειτουργούν εκεί μεγάλα τεχνητά ιχθυοτροφεία και αλυκές.

 

Στην πόλη υπάρχει ο Κήπος των Ηρώων, μέσα στον οποίο βρίσκονται οι τάφοι των αγωνιστών που έπεσαν κατά την πολιορκία και την έξοδο του Μεσολογγίου το 1826. Είναι τόπος καταγωγής του ποιητή Κωστή Παλαμά και πατρίδα τεσσάρων πρωθυπουργών της Ελλάδας.

 

Η πόλη δοξάστηκε κατά την Ελληνική Επανάσταση. Είναι γνωστές οι δύο πολιορκίες του Μεσολογγίου από τον Ιμπραήμ και τον Κιουταχή και η αντίσταση των πολιορκημένων αγωνιστών, των Ελεύθερων Πολιορκημένων, όπως τους ονομάζει ο Διονύσιος Σολωμός. Η ηρωική έξοδος των κατοίκων στις 11 Απριλίου του 1826 αποτελεί ένα από τα μεγαλουργήματα της νεώτερης ιστορίας που είχε θετική επίδραση στην τύχη της Επανάστασης. Το 1937 η πόλη του Μεσολογγίου με νόμο του Κράτους αναγνωρίστηκε ως «Ιερά Πόλις» και η Κυριακή των Βαΐων ορίστηκε ως επέτειος της ηρωικής εξόδου.

 

 

 

 

Μισθού

 

Η Μισθή ή Μισθούς ήταν κωμόπολη στη Μ. Ασία. Ήταν η σπουδαιότερη πόλη στην περιοχή του Ικονίου. Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών είχε 6.000 κατοίκους. Ήταν όλοι Έλληνες και ελληνόφωνοι Οθωμανοί. Η πόλη πριν μερικές δεκαετίες ήταν υπόγεια και σώζονται 400 σπίτια χριστιανών, που σήμερα είναι αποθήκες. Υπάρχει εκεί η μεγαλύτερη εκκλησία της Καππαδοκίας, με 12 θόλους και πλούσια διακόσμηση, που χτίστηκε το 1844.

 

Πρώην Ταινάρου

 

 

Μισούντος

 

Η Μισούς είναι πόλη της Μ. Ασίας στην περιοχή του Πόντου. Ελληνικότατη πόλη από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι το 1922.

 

Προηγούμενες ονομασίες: Τυρνάβου, Στελλάκη

 

 

 

Μοσχονησίων

 

Τα Μοσχονήσια είναι μία συστάδα νησιών. Βρίσκονται μεταξύ της Λέσβου και των Κυδωνιών και ανήκουν στην Τουρκία. Το μεγαλύτερο από αυτά ονομάζεται Μοσχόνησος ή Μόσχος. Μερικά κατοικούνται.

 

Στην αρχαία Ελλάδα ονομάζονταν Εκατόνησος. Μεγάλο μέρος των κατοίκων το έσφαξαν οι Τούρκοι το 1922.

 

Πρώην Συνταγματάρχη Νικολάου Κουσίντα

 

 

 

Νάξου

 

Η Νάξος είναι το μεγαλύτερο και πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων. Πήρε το όνομά του από το Νάξο, ηγεμόνα των Καρών, που είχαν εγκατασταθεί εκεί. Στον Μεσαίωνα ονομαζόταν Ναξία μετά Αξία και Αξιά.

 

Ο πλούτος του νησιού από την αρχαιότητα φαίνεται και από τα νομίσματα (κυρίως ασημένια) που εικονίζουν το κεφάλι του Διονύσου.

 

Παράγει ελιές (θρούμπες), πατάτες, κρασί (απειράνθιος οίνος), γαλακτοκομικά προϊόντα.

 

Το σπουδαιότερο προϊόν είναι η σμύριδα (Ναξία γη). Γίνεται εξαγωγή του προϊόντος αυτού, καθώς και του μαρμάρου εξαιρετικής ποιότητας, που υπάρχει στα βουνά της.

 

Η πρωτεύουσα Χώρα της Νάξου είναι έδρα της επαρχίας, της ορθόδοξης μητροπόλεως και της καθολικής επισκοπής Νάξου – Τήνου.

 

Με το όνομα Νάξος υπήρχε ελληνική πόλη στη Σικελία (η αρχαιότερη από τις ελληνικές αποικίες), όπως επίσης και πόλη στην Κρήτη.

 

 

 

Ναυπακτίας

 

Η Ναυπακτία είναι επαρχία του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Είναι μια στενή λωρίδα γης ανάμεσα στους ποταμούς Εύηνο και Μόρνο. Περιλαμβάνει το Δήμο Ναυπάκτου, με πρωτεύουσα τη Ναύπακτο και 103 μικροσυνοικισμούς, που αποτελούν 65 κοινότητες.

 

Το έδαφός της είναι ορεινό και απότομο. Τα βουνά της είναι η Βαράσοβα, το Παναιτωλικό, ο Σίμος, η Παλαιοβούνα.

 

Η επαρχία Ναυπακτίας καταλήγει στη μικρή χερσόνησο του Αντιρρίου, όπου το πλάτος της θάλασσας είναι 3.000μ. Εκεί υπάρχει το φρούριο Καστέλι και στο απέναντι μέρος της Πελοποννήσου το φρούριο του Ρίου. Στο στενό λειτουργεί πορθμείο, που μεταφέρει με ειδικά πλοία τα αυτοκίνητα από το ένα μέρος στο άλλο. Σήμερα τα δύο μέρη ενώθηκαν με την κρεμαστή γέφυρα του Ρίου – Αντιρρίου.

 

 

 

Νέας Εφέσου

 

Η Έφεσος ήταν σπουδαιότατη πόλη στα παράλια της Ιωνίας της Μ. Ασίας στις εκβολές του Καϋστρου ποταμού απέναντι από τη Σάμο. Είχε ιδρυθεί από αποίκους, που έφτασαν εκεί κυρίως από τη Θεσσαλία.

 

Γνώρισε όλα τα πολιτεύματα, μοναρχία, αριστοκρατία, τυραννία και πολλούς κατακτητές. Γνωστός ήταν ο μεγαλοπρεπής ναός της Άρτεμης, που αποτελούσε ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Ο ναός κάηκε από τον Ηρόστρατο τη νύχτα που γεννήθηκε ο Μ. Αλέξανδρος, όπως λέει η παράδοση.

 

Απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στα χρόνια του χριστιανισμού. Εκεί δίδαξε ο Απόστολος Παύλος. «Πρώτη και μεγίστη μητρόπολη της Ασίας» είχε ονομαστεί από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Αντωνίνο τον Ευσεβή. Το 431 έγινε στην Έφεσο η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος.

 

Πρώην Νέας Ζηλανδίας

 

 

Νικομηδείας

 

Η Νικομήδεια (τουρκικά Ισμίτ) είναι πόλη στα μικρασιατικά παράλια. Χτίστηκε από τον Ζίποιτο, βασιλιά της Βιθυνίας και ονομάστηκε Νικομήδεια από το όνομα του γιου του βασιλιά Νικόδημο, ο οποίος έχτισε τείχη γύρω από την πόλη και τη λάμπρυνε με οικοδομήματα. Το 1328 την κατέλαβαν οι Τούρκοι.

 

Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών είχε 35.000 κατοίκους από τους οποίους το ένα τρίτο ήταν Έλληνες. Ήταν έδρα μητροπόλεως, είχε 17 εκκλησίες και 4 μοναστήρια με σπουδαιότερο του Αγίου Παντελεήμονος.

 

 

Ξυπέτης

 

Η Ξυπέτη ήταν αρχαίος δήμος της Αττικής ΝΔ του Πειραιά, που ανήκε στην Κεκροπίδα φυλή. Πριν πάρει αυτό το όνομα, ονομαζόταν Τροία και Δήμος Τρώων. Υπαγόταν στο ονομαζόμενο τετράκωμο Ηράκλειο μαζί με το δήμο του Πειραιά, του Φαλήρου και των Θυματοιδών

 

 

Οδεμησίου

 

Το Οδεμήσιο είναι πόλη της Μ. Ασίας στους πρόποδες του Τμώλου, 52χλμ ΝΑ της Σμύρνης. Το Μάιο του 1919 την πόλη κατέλαβαν τα ελληνικά στρατεύματα και έμεινε στην ελληνική κατοχή ως τον Αύγουστο του 1922. Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών κατοικούσαν εκεί 3.000 Έλληνες και 1500 Αρμένιοι.

 

Σε μικρή απόσταση από την πόλη σώζονται τα ερείπια της αρχαίας Υπαίπας. Εκεί κοντά ήταν ο «παρ’ Ομήρω Άσιος λειμών».

 

Αποτελεί κέντρο εμπορίου της κοιλάδας του Καϋστρου. Έχει αξιόλογη καπνοπαραγωγή και μεταλλουργία. Στα περίχωρα της πόλης υπάρχουν μεταλλεία αντιμονίου, υδραργύρου και χαλκού.

 

 

Οικονόμου

 

Ο δρόμος φέρει το όνομα των δύο αδελφών Κωνσταντίνου και Στέφανου Οικονόμου, που κατάγονταν από την Τσαρίτσανη της Θεσσαλίας. Ήταν διδάσκαλοι του Γένους.

 

Ο Κωνσταντίνος ήταν κληρικός και συγγραφέας. Χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος από πολύ νέος και σε ηλικία 25 χρονών άρχισε να διδάσκει το λόγο του Θεού σ’ όλη τη Θεσσαλία. Το 1808 πήγε στη Σμύρνη, όπου ως διδάσκαλος διδάσκει στο Φιλολογικό Γυμνάσιο Εκκλησιαστική παιδεία και Ελληνική Φιλολογία. ‘Όταν κηρύχτηκε η επανάσταση κατέφυγε στην Οδησσό, όπου εκφώνησε τον επικήδειο για τον Εθνομάρτυρα Γρηγόριο.

 

Η φήμη για τη σοφία του παρακίνησε τον Τσάρο Αλέξανδρο να τον καλέσει στην Πετρούπολη και να του αναθέσει τη μελέτη της φυλετικής συγγένειας Σλάβων και Ελλήνων. Έμαθε γρήγορα σλάβικα και εξέδωσε τα πορίσματα των μελετών του σε δύο ξεχωριστά έργα. Για το έργο του αυτό τιμήθηκε με τίτλους από τη Ρωσική Ακαδημία. Επίσης έλαβε και το παράσημο του Ερυθρού Αετού.

 

Τα εκκλησιαστικά του έργα εκδόθηκαν σε τρεις τόμους, ενώ από τα φιλολογικά του εκδόθηκε μόνο ένας τόμος.

 

Ο Στέφανος τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στην πατρίδα του Τσαρίτσανη. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης.

 

Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη, όπου εργάστηκε ως γιατρός και συγχρόνως ως καθηγητής Λατινικών, Φυσικής, Χημείας στο Φιλολογικό Γυμνάσιο. Με την κήρυξη της επανάστασης κατέφυγε στην Τεργέστη και τέλος στη Βιέννη, όπου και πέθανε.

 

 

 

Ομηρείου

 

Πήρε το όνομά του από το Ομήρειο Ίδρυμα της Σμύρνης. Ήταν ονομαστό Ελληνικό παρθεναγωγείο που ιδρύθηκε το 1887. Στην αρχαία Σμύρνη το Ομήρειο ήταν ναός του Ομήρου και διατηρούνταν από την Εκπαιδευτική Εταιρεία. Περιλάμβανε πλήρες γυμνάσιο με οικοτροφείο, με μαθήματα εκτός των ελληνικών και ευρωπαϊκών γλωσσών, μουσικής, ιχνογραφίας κ.α.

 

Πρώην Κινικίου

 

 

Ούλοφ Πάλμε

 

Ο Ούλοφ Πάλμε γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1927. Αποτελεί ίσως την πιο σημαντική προσωπικότητα της νεότερης Σουηδικής πολιτικής ζωής.

 

Αν και προερχόταν από ανώτερη κοινωνική τάξη, εντάχτηκε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα από τα φοιτητικά του χρόνια. Τα ταξίδια του στο εσωτερικό των ΗΠΑ μέχρι το Μεξικό, στην Πράγα την άνοιξη του 1949 και στις φτωχές χώρες της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ασίας το 1953 συντέλεσαν σε σημαντικό βαθμό στη διαμόρφωση των πολιτικών του απόψεων.

 

Ως πολιτικός ήταν άνθρωπος με τεράστια ακτινοβολία και είχε καλές σχέσεις με πολλούς σημαντικούς ξένους ηγέτες. Ενίσχυσε το λεγόμενο Σουηδικό μοντέλο, την ανάπτυξη δηλαδή του κράτους πρόνοιας, με μια σειρά κοινωνικών μεταρρυθμίσεων στην παιδεία, την υγεία, τις συντάξεις κ.λπ. Είχε δε αφιερωθεί σε αρχές, όπως η ειρήνη, η ελευθερία, η ανθρωπιά.

 

Δολοφονήθηκε από άγνωστο το Φεβρουάριο του 1986, καθώς επέστρεφε από τον κινηματογράφο με τη γυναίκα του (δεν είχε ποτέ σωματοφύλακες). Η δολοφονία του μέχρι σήμερα παραμένει ανεξιχνίαστη.

 

 

Ουμπλιανής

 

Ουμπλιανή ή Ουλμπιανά είναι η ονομασία της πόλης της Άνω Μυσίας Ιουστινιανής Δευτέρας, που βρίσκεται κοντά στο σημερινό Κιουστενδήλ.

 

Υπήρχε και πόλη Ιουστινιανή Πρώτη. Η ονομασία Ουμπλιανή προήλθε από το εξελληνισμένο όνομα της οικογένειας Τζουστιγιάνι.

 

 

Παλαμά

 

Ο Κωστής Παλαμάς, ποιητής, λογογράφος και κριτικός γεννήθηκε στη Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου του 1859 και πέθανε στην Αθήνα στις 27 Φεβρουαρίου 1943. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεσολόγγι. Γράφτηκε στη Νομική, αλλά εγκατέλειψε τις σπουδές για χάρη της ποίησης και της λογοτεχνίας. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και από το 1926 ήταν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

 

Αγωνίστηκε με πάθος για την επικράτηση της εθνικής μας γλώσσας και την αναγέννηση του έθνους μας. Με την ποίησή του εκφράζει τα ιδανικά της γενιάς του, παράλληλα όμως πολλές φορές χαμηλώνει τη φωνή του, για να διοχετεύσει τη νοσταλγία για την παιδική του ζωή και τη θλίψη για τις οικογενειακές του συμφορές.

 

Ήταν πολυγραφότατος. Μερικά από τα έργα του είναι Ο Δωδεκάλογος του γύφτου, η Φλογέρα του βασιλιά, Οι καημοί της λιμνοθάλασσας, Η πολιτεία και η μοναξιά, Τα τραγούδια της πατρίδας μου, Ίαμβοι και Ανάπαιστοι, Ύμνος της Αθηνάς, Τα μάτια της ψυχής μου, Ασάλευτη ζωή κ.ά. Ως πεζογράφος έγραψε το «Θάνατο του παλικαριού», ένα ηθογραφικό διήγημα και την Τρισεύγενη, ποιητικό δράμα. Επίσης έγραψε πάρα πολλά κριτικά άρθρα.

 

 

Πανιωνίου

 

Το Πανιώνιο ήταν ναός αφιερωμένος στον Ελικώνιο Ποσειδώνα στη Μυκάλη της Μ. Ασίας. Εκεί συγκεντρώνονταν οι αντιπροσωπείες και κάτοικοι των πόλεων της Μ. Ασίας που αποτελούσαν την ομοσπονδία της Ιωνικής Δωδεκάπολης και τελούσαν γιορτή τα «Πανιώνια».

 

Επίσης τελούσαν την «Πανιωνική θυσία», αρχαιότατη γιορτή, με αγώνες που είχε καθιερώσει ο Νειλέας, οικιστής της Μιλήτου το 1050 π.Χ.

Πρώην Στρατ. Ρέππα

 

 

Παπαδιαμάντη

 

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είναι από τους κορυφαίους διηγηματογράφους μας Γεννήθηκε στη Σκιάθο το 1851 η οποία, με τα ήθη και τα έθιμά της, του πρόσφερε το πλούσιο υλικό της θρησκευτικής και ηθογραφικής του διηγηματογραφίας.

 

Τελείωσε το Ελληνικό Σχολείο στη Σκιάθο και μετά φοίτησε στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου Χαλκίδας. Στη συνέχεια ο Παπαδιαμάντης φοίτησε στον Πειραιά και μετά σε ηλικία 23 χρονών, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αναγκάζεται να εργαστεί στην εφημερίδα «Ακρόπολις» και να κάνει διάφορες μεταφράσεις από τα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, (γλώσσες που έμαθε μόνος του), για να σπουδάσει.

 

Το πρώτο μυθιστόρημά του με τίτλο «Μετανάστης» δημοσιεύτηκε το 1879 στο «Νεολόγο» της Κωνσταντινούπολης και τρία χρόνια αργότερα δημοσιεύτηκε το έργο του «Οι έμποροι των εθνών» στο περιοδικό «Μη χάνεσαι». Ακολούθησαν δεκάδες άλλα μυθιστορήματα και διηγήματα. Ο ίδιος ο Παπαδιαμάντης τα ανεβάζει στα εκατό, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η Φόνισσα, η Γυφτοπούλα, Πασχαλινά διηγήματα, Χριστουγεννιάτικα διηγήματα. κ.α Η γλώσσα του, καθαρεύουσα με στοιχεία δημοτικής, είναι γλώσσα προσωπική, γεμάτη βιβλικές φράσεις.

 

Τιμήθηκε με το Σταυρό του Σωτήρος. Ο Παπαδιαμάντης πέθανε στη Σκιάθο το 1911, σε ηλικία 60 χρονών.

 

 

 

Παραδείσου

 

Παράδεισος στην αρχαία ελληνική γλώσσα σημαίνει τόπος περιφραγμένος, κατάφυτος και γεμάτος από άγρια ζώα.

 

Σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη ο παράδεισος είναι ένας εξαίσιος τόπος, που δημιούργησε ο Θεός για να βάλει μέσα τους πρωτόπλαστους. Λέγεται και Εδέμ. Στην Καινή Διαθήκη είναι ουράνιος τόπος, όπου οι άγγελοι, οι άγιοι και οι ψυχές των δικαίων απολαμβάνουν το Θεό στην ουράνια βασιλεία του.

 

Μεταφορικά παράδεισος λέγεται κάθε τόπος ευχάριστος και μαγευτικός. Κάθε λαός έχει δική του αντίληψη για τον παράδεισο, ως τόπο διαμονής του Θεού και των ψυχών των δικαίων.

 

Παράδεισος ήταν και το όνομα περιοχής στο Βουτζά (προάστιο της Σμύρνης).

 

 

Πέλοπος

 

Ο Πέλοπας ήταν μυθικός ήρωας (από αυτόν πήρε το όνομά της η Πελοπόννησος), γιος του Ταντάλου και της Διώνης ή της Κλυτίας. Ο Τάνταλος ήταν αγαπητός στους θεούς του Ολύμπου. Θέλοντας να δοκιμάσει τους Θεούς αν απατώνται, έσφαξε το γιο του Πέλοπα, τον μαγείρεψε και τους κάλεσε σε γεύμα. Οι θεοί κατάλαβαν το έγκλημά του και δε δοκίμασαν το φαγητό του, εκτός από τη Δήμητρα, που λυπημένη καθώς ήταν από το χαμό της κόρης της Περσεφόνης, έφαγε από το χέρι του Πέλοπα. Οι θεοί ένωσαν τα κομμάτια του Πέλοπα, τον ανέστησαν και τιμώρησαν τον Τάνταλο. Τον κατακεραύνωσαν και τον καταδίκασαν στον Άδη διαρκώς να πεινά και να διψά, χωρίς να μπορεί να αγγίξει τα πλούσια φαγητά και το νερό που βρίσκονταν μπροστά του, αφού μόλις άπλωνε τα χέρια του να τα φτάσει αυτά απομακρύνονταν.

 

Ο Πέλοπας όταν μεγάλωσε κατάφερε να νικήσει τον Οινόμαο, βασιλιά της Πίσσας σε αρματοδρομία κερδίζοντας το στοίχημα που είχε βάλει ο Οινόμαος ότι θα δώσει την κόρη του ως σύζυγο σε όποιο τον νικήσει στην αρματοδρομία. Έτσι ο Πέλοπας παντρεύτηκε την κόρη του Οινόμαου Ιπποδάμεια και έγινε βασιλιάς της Πίσσας.

 

Οι απόγονοι του Πέλοπα (Ατρέας, Θυέστης κ.α.) κυριάρχησαν στην Πελοπόννησο, κυρίως στις Μυκήνες, ως Πελοπίδες.

 

 

 

Πολέμη

 

Ο Ιωάννης Πολέμης είναι λυρικός και δραματικός ποιητής. Γεννήθηκε στην Αθήνα και μετά τις γυμνασιακές του σπουδές πήρε το πτυχίο της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι με υποτροφία στην αισθητική. Ακολούθησε τη φυσική ροπή του, την ποίηση. Ο Πολέμης ασχολήθηκε ακόμα με το θέατρο. Έγραψε ποιήματα με παιδαγωγικό χαρακτήρα, μετέφρασε ελληνικά και ξένα έργα. Ξεχώρισε για τη στιχουργική του ευχέρεια και την απλή και στρωτή γλώσσα, στοιχεία που τον έκαναν αγαπητό στο ευρύ κοινό της εποχής του. Τιμήθηκε αρκετές φορές για όλη την πνευματική του παρουσία και επίσης διακρίθηκε σε διάφορους ποιητικούς διαγωνισμούς. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν γραμματέας της Εθνικής Πινακοθήκης.

 

Έργα του: Χειμωνανθοί, Αλάβαστρα, Εξωτικά, Κειμήλια, Πρώτα βήματα (ποιήματα για παιδιά), Εσπερινός, Το παλιό βιολί κ.α. Δραματικά έργα του είναι: Το Όνειρο, το Εικόνισμα, Βασιλιάς ανήλιαγος, Στην άκρη του κρημνού, Το μαγεμένο ποτήρι και η κωμωδία Γυναίκα.

 

 

Πολυζωίδου

 

Ο Πολυζωίδης Αναστάσιος ήταν δικαστικός, δημοσιογράφος και συγγραφέας της Επανάστασης του 1821 από το Μελένικο της Μακεδονίας. Γεννήθηκε το 1802 από γονείς πρόσφυγες. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Γκαίτινγκεν (Γερμανία) και συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Βερολίνο. Διέκοψε όμως γιατί στο μεταξύ κηρύχτηκε η Επανάσταση και ο Πολυζωίδης ήρθε στο Μεσολόγγι, για να πάρει μέρος στον αγώνα.

 

Τάχθηκε με το μέρος του Αλ. Μαυροκορδάτου και εναντίον του Καποδίστρια. Το 1831 εξέδωσε την εφημερίδα «Απόλλων» στην Ύδρα. Στην εφημερίδα, εκτός από την πολεμική εναντίον του Καποδίστρια, ζητούσε τη σύγκληση Εθνοσυνέλευσης, που θα ψήφιζε σύνταγμα για τη διακυβέρνηση της χώρας. Το 1832 διορίστηκε πρόεδρος του Πρωτοδικείου στο Ναύπλιο. Αργότερα, μαζί με το συνάδελφό Τερτσέτη, αρνήθηκε να καταδικάσει τον Κολοκοτρώνη σε θάνατο για έσχατη προδοσία, αν και ασκήθηκε στρατιωτική βία εναντίον του. Με τη στάση του αυτή έγινε το πρότυπο για όλους τους μεταγενέστερους Έλληνες δικαστές.

 

Ήταν πολύ μορφωμένος και έγραψε αρκετά έργα. Τα κυριότερα απ’ αυτά είναι: Γενική ιστορία και Γεωγραφικά (Δίτομη Ελληνική Γεωγραφία). Πέθανε στην Αθήνα το 1872 σε ηλικία 70 ετών.

 

Πρώην Αλικαρνασσού

 

 

 

Πριήνης

 

Η Πριήνη ήταν αρχαία πόλη της Ιωνικής δωδεκάπολης στους πρόποδες της Μυκάλης. Ήταν σε μεγάλη ακμή τον 3^ο π.Χ. αιώνα, όταν την πόλη κυβερνούσε ο Βίας ο Πριηνεύς (ένας από τους εφτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας). Η πόλη καταλήφθηκε από τον Κύρο το 545 π.Χ. Έλαβε μέρος στην Ιωνική επανάσταση κατά των Περσών και ο Μέγας Αλέξανδρος είχε επεκτείνει και εξωραΐσει την πόλη. Γνώρισε από τότε πολλές περιπέτειες και κατά τα τέλη του 13^ου μ.Χ. αι. κυριεύτηκε από τους Τούρκους και ονομάστηκε Σαμσούν Καλεσί.

 

Με τις ανασκαφές που έγιναν από τους Γερμανούς βρέθηκε ακρόπολη χωρίς οικοδομήματα μέσα (μάλλον ήταν καταφύγιο των κατοίκων σε περίπτωση πολέμου) και τείχος. Βρέθηκαν βάσεις αγαλμάτων, μεγάλος ναός της Αθηνάς Μολιάδος, που οικοδομήθηκε από τον Πυθία, θέατρο και τα ιερά της Κυβέλης και του Ασκληπιού. Το 1870 βρέθηκαν αργυρά τετράδραχμα του Οροφέντη και μεγάλο στάδιο των Ελληνιστικών χρόνων.

 

 

 

 

 

Ραιδεστού

 

Η Ραιδεστός ήταν πόλη της Τουρκικής Ανατολικής Θράκης (27.096 κάτοικοι). Βρίσκεται στην Προποντίδα, Δυτικά της Κωνσταντινούπολης.

 

Ιδρύθηκε τον 6^ο αιώνα πΧ από αποίκους Σάμιους με την ονομασία Βισάνθη.   Αργότερα μετονομάστηκε Ραιδεστός (τουρκικά Τεκέρ-Δαγλ). Περιβαλλόταν από τείχη και ήταν χτισμένη αμφιθεατρικά. Σώζονται ερείπια φρουρίου, επιγραφές, χάλκινα νομίσματα κ.α.

 

Ήταν έδρα του μητροπολίτη Ηράκλειας και πριν από την ανταλλαγή των πληθυσμών αρκετοί Έλληνες διατηρούσαν κοινότητα με αξιόλογα εκπαιδευτήρια, όπως τη «Θεοδωρίδειο Σχολή» αρρένων και το «Γεωργιάδειο Παρθεναγωγείο».

 

Την κατέλαβαν πρώτα οι Βούλγαροι το 1912 (25 Οκτωβρίου) και ύστερα τον Ιούλιο του 1913 οι Τούρκοι. Το 1920 την κυρίεψαν τα Ελληνικά στρατεύματα μέχρι το 1922 (11 Οκτωβρίου), οπότε αποχώρησαν μετά από τη σχετική συνθήκη ανακωχής.

 

Πρώην Ρομπόλη

 

 

 

Ρήγα Φεραίου

 

Ο Ρήγας Φεραίος (1757 – 1798) γεννήθηκε στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας κοντά στην αρχαία πόλη Φερές, από όπου πήρε το όνομά του «Βελεστινλής» ή «Φεραίος». Το πραγματικό του όνομα ήταν Αντώνιος Κυριαζής. Φοίτησε στο σχολείο της Ζαγοράς και συμπλήρωσε τις σπουδές του στη σχολή Αμπελακίων. Το 1780 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο. Από το 1788 – 1796 ήταν εγκατεστημένος στη Βλαχία. Στο διάστημα αυτό επισκέφτηκε τη Βιέννη για έξι μήνες. Εκεί τύπωσε τα πρώτα του βιβλία: «Σχολείο ντελικάτων εραστών» και «Φυσικής απάνθισμα»

 

Το μήνυμα του έργου του διαπνέεται από τα κηρύγματα της Γαλλικής Επανάστασης. Η εκδοτική του δραστηριότητα και η επαφή του με τους Έλληνες του εξωτερικού εξόργισαν τις τουρκικές αρχές του Βελιγραδίου. Με τη βοήθεια της αυστριακής αστυνομίας συνελήφθη μαζί με επτά συντρόφους του (1798). Στις 24 Ιουνίου στραγγαλίστηκαν από τους Τούρκους και τα σώματά τους ρίχτηκαν στο Δούναβη.

 

Το κήρυγμα του Ρήγα και τα τραγούδια του έγιναν σύμβολο του Αγώνα για την ελευθερία του Γένους. Άλλα έργα του είναι: Η Χάρτα, Νέα Πολιτική Διοίκηση (των κατοίκων της Ρούμελης, της Μ. Ασίας, των Μεσογείων νήσων και της Βλαχομπογδανίας), ο Θούριος, το Μανιφέστο, Νέος Ανάχαρσις κ.ά.

 

Πρώην Σαλμονέως

 

 

Σεβαστοπούλου

 

Ο Σεβαστόπουλος Παντολέων ήταν έμπορος της Σμύρνης. Το 1733 μαζί με δύο άλλους Σμυρναίους εμπόρους τον Γεώργιο Ομήρου και Γεώργιο Βιτάλη ίδρυσαν την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης.

 

Κατάφερε ο ίδιος το ίδρυμα αυτό να τεθεί υπό την προστασία της αγγλικής κυβέρνησης για να αποφύγει κάθε Τουρκική πίεση. Έτσι μέχρι το 1922 η σχολή λειτουργούσε χωρίς εμπόδια. Όταν πέθανε άφησε όλη την κτηματική περιουσία του «υπέρ της διατήρησης της Σχολής».

 

Πρώην Μαγνησίας

 

 

 

Σεϊζάνη

 

Ο Μιλτιάδης Σεϊζάνης γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1849. Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Από το 1874 ως το 1877 έβγαζε στη Σμύρνη την εφημερίδα «Ιωνία». Με την έναρξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1877) πήγε στη Θεσσαλία, όπου πήρε μέρος στο εκεί επαναστατικό κίνημα κατά των Τούρκων. Κατόπιν δημοσίευσε τις «Αναμνήσεις της Επαναστάσεως της Θεσσαλίας» (1878). Το 1881 επέστρεψε στη Σμύρνη και ανέλαβε την έκδοση της εφημερίδας «Αρμονία» για τριάντα περίπου χρόνια.

 

Δημοσίευσε συλλογή λυρικών ποιημάτων, τα μυθιστορήματα «Δύο νύκτες μετά του πειρασμού» και τις «Περιηγήσεις». Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922 κατέφυγε στην Αθήνα, όπου και πέθανε το 1930.

 

 

 

 

Σειρήνων

 

Οι Σειρήνες ήταν μυθικές θεότητες, δαίμονες του θανάτου, συγγενείς με τις Άρπυιες, τις Ερινύες, τους Κήρες και άλλες παρεμφερείς θεότητες του θανάτου. Θεωρούνταν θυγατέρες του Αχελώου και της Μελπομένης. Σύμφωνα με τις παραδόσεις είχαν δημιουργήσει δεσμούς, φιλικούς ή εχθρικούς, με άλλες διάφορες θεότητες και ιδίως με την Περσεφόνη και τις Μούσες.

 

Σύμφωνα με μερικούς αρχαίους συγγραφείς οι Σειρήνες δεν ήταν πάντοτε κακοποιοί, αλλά μπορούσαν να εξευμενιστούν με ικεσίες και να μεταβληθούν σε ευεργέτιδες θεές. Για τον σκοπό αυτόν τοποθετούνταν εικόνες τους πάνω από τους τάφους, ως προστάτιδες από τους κακούς δαίμονες.

 

Σύμβολα των Σειρήνων ήταν η λύρα, οι διπλοί αυλοί, ο κύλινδρος της μουσικής και το κάτοπτρο. Λατρεύονταν ιδιαίτερα στο Σορέντο της Ιταλίας.

 

 

Σιβρισαρίου

 

Το Σιβρισάρι (στα τουρκικά είναι Σιβρί Χισάρ και σημαίνει μακρύ φρούριο ή κάστρο) ήταν πόλη της Μ. Ασίας, πρωτεύουσα του Καζά, στη χερσόνησο της Ερυθραίας κοντά στα ερείπια της αρχαίας πόλης Τέω.

 

Προ της ανταλλαγής των πληθυσμών είχε 10.000 κατοίκους από τους οποίους οι μισοί ήταν Έλληνες. Υπαγόταν στη Μητρόπολη Εφέσου. Στην πόλη υπήρχε και η περίφημη Ανακρεόντειος Σχολή.

 

Πρώην Τσουρουκτσόγλου Νικ.

 

 

 

Σικελιανού

 

Ο Άγγελος Σικελιανός γεννήθηκε το 1884 στη Λευκάδα από αριστοκρατική οικογένεια. Από πολύ νέος έδειξε το ενδιαφέρον του για την ποίηση, δημοσιεύοντας ποιήματά του. Την πρώτη του όμως επίσημη εμφάνιση στα γράμματα την έκανε το 1909 με το έργο του «Αλαφροΐσκιωτος».

 

Σταθμός στη ζωή του μεγάλου ποιητή μπορεί να θεωρηθεί ο γάμος του με την Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ, που καλλιεργημένη και εύπορη καθώς ήταν, τον βοήθησε οικονομικά και τον στήριξε ηθικά. Έτσι η ιδέα του Σικελιανού για τη δημιουργία των Δελφικών Γιορτών πήρε σάρκα και οστά με τη συμπαράσταση και την οικονομική ενίσχυση της Εύας. Ωστόσο το 1934, ύστερα από 24 χρόνια συμβίωσης, ο γάμος του Άγγελου Σικελιανού με την Εύα Πάλμερ διαλύθηκε.

 

Το 1940 ο ποιητής παντρεύτηκε για δεύτερη φορά με την Άννα, που έμεινε κοντά του και του συμπαραστάθηκε μέχρι το τέλος.

 

Τα έργα του φανερώνουν την ιδιαίτερη αγάπη του ποιητή για την Ελλάδα. Μέρος από την όλη δημιουργία του Σικελιανού είναι τα: Λυρικός βίος, Ανοιχτό γράμμα στο Βασιλιά, Νέκυια Α’, Αφιέρωση, Μήτηρ Θεού, Πάσχα των Ελλήνων, Αντίδωρο, Ο τελευταίος Ορφικός Διθύραμβος ή ο Διθύραμβος του Ρόδου και Περικλής Γιαννόπουλος. Ο Σικελιανός έγραψε επίσης τις τραγωδίες: Σίβυλλα, Ο Ασκληπιός, ο θάνατος του Διγενή και ο Χριστός στη Ρώμη. Όλες οι τραγωδίες του εκδόθηκαν σε ένα βιβλίο με τον τίτλο «Θυμέλη».

 

Πέθανε το 1951 από πνευμονικό οίδημα. Πρόσφερε πάρα πολλά στα Ελληνικά Γράμματα. Συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των κορυφαίων νεοελλήνων λογοτεχνών.

 

 

 

 

Σμύρνης

 

Η Σμύρνη είναι πόλη στα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας. Ήταν από τις πιο ακμαίες και πλούσιες πόλεις των μικρασιατικών παραλίων από την αρχαιότητα ως την καταστροφή του 1922. Πολλές παραδόσεις και μύθοι υπάρχουν για την ίδρυση της πόλης. Ιστορικά ιδρύθηκε το 1000 π.Χ. από τους κατοίκους της Κύμης, οι οποίοι έδιωξαν τους παλιούς κατοίκους και δημιούργησαν πλούσια πνευματική, εμπορική, καλλιτεχνική ζωή στην πόλη.

 

Ο Μ. Αλέξανδρος περνώντας από κει έκτισε σε άλλη θέση κοντά στο γνωστό μνημείο της Κλάρου άλλη Νέα Σμύρνη. Αργότερα περιήλθε στην κυριαρχία των Ρωμαίων, οι οποίοι την λάμπρυναν με θέατρο, στάδιο, βιβλιοθήκη, ωδείο, ναούς, Ιατρική σχολή, στην οποία φοίτησε ο διάσημος Γαληνός και άλλα ιδρύματα. Ήταν κέντρο ρητόρων και σοφιστών.

 

Ο ιστορικός Πλίνιος την ονομάζει Φως, ο Κικέρωνας «Λαμπρό Κέντρο της Μ. Ασίας, άλλοι δε συγγραφείς την ονομάζουν «Μουσείο Ιωνίας», «Κόσμον Ιωνίας», «Οφθαλμόν Ασίας».

 

Το 378 μΧ καταστράφηκε από σεισμό. Γνώρισε πολλές περιπέτειες και καταστροφές από Τούρκους πειρατές, από τον Ταμερλάνο, τους Γενίτσαρους, σφαγές από τους Τούρκους κατά το 1821.

 

Τέλος στις 2 Μαΐου του 1919 ανατέλλει μια μέρα, όπου όλες οι φοβερές σελίδες της σμυρναϊκής ιστορίας λησμονούνται και ο Ελληνικός στρατός αποβιβάζεται στη Σμύρνη φέρνοντας την Ελευθερία, όνειρο αιώνων. Ήταν απερίγραπτες οι εκδηλώσεις των Ελλήνων που είχαν πλημμυρίσει την προκυμαία. Δυστυχώς το ευχάριστο εκείνο όνειρο επρόκειτο να τελειώσει ξαφνικά τον Αύγουστο του 1922 και να επαναληφθούν οι εξοντώσεις, οι σφαγές του παρελθόντος και οι λεηλασίες. Η πόλη έγινε στάχτη και οι κάτοικοι πανικόβλητοι εγκαταλείποντας σπίτια, καταστήματα, περιουσίες έτρεχαν στην προκυμαία να σωθούν, περνώντας με τα πλοία στην Ελλάδα. Όσοι κατάφεραν να σωθούν έφτασαν στην Ελλάδα χωρίς να πάρουν τίποτα μαζί τους.

 

Η ιστορία και ο πολιτισμός αιώνων είχε εξαφανιστεί. Ο πληθυσμός πριν από το 1922 ήταν 270.000. Από αυτούς οι 165.000 ήταν Έλληνες, οι οποίοι διατηρούσαν στην πόλη με κληροδοτήματα και εισφορές εκπαιδευτικά ιδρύματα, με κορυφαίο ίδρυμα την Ευαγγελική Σχολή με πλήρες Γυμνάσιο και 6 παραρτήματα στην πόλη, Ιδιωτικά Γυμνάσια και Λύκεια, Δημοτικά Σχολεία, Βιβλιοθήκη, Αρχαιολογικό Μουσείο, Φιλολογικό Γυμνάσιο, οκτώ Παρθεναγωγεία δημόσια και ιδιωτικά κ.α.

 

Οι Τούρκοι την αποκαλούσαν Γκιαούρ Ισμίρ, γιατί το Ελληνικό στοιχείο και η υπεροχή του σε όλα τα σημεία καθώς και η χρήση της Ελληνικής γλώσσας από τους αλλοεθνείς έδιναν ζωηρή ελληνική όψη στη Σμύρνη.

 

Σήμερα σώζονται μόνο λείψανα από τη μακραίωνη ιστορία της πόλης.

 

 

 

Σολωμού

 

Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1798 και πέθανε στην Κέρκυρα το 1857. Η καταγωγή του ήταν Κρητική. Ήταν γιος του Κόμητα Νικολάου Σολωμού και της Αγγελικής Νίκλη.

 

Είναι ο Εθνικός μας ποιητής. Θεμελίωσε τη νεοελληνική λογοτεχνία και διαμόρφωσε τη δημοτική γλώσσα. Παιδί ακόμα στάλθηκε στην Ιταλία για σπουδές. Διδάχτηκε ιταλική φιλολογία στην Κρεμόνα της Ιταλίας. Σπούδασε νομικά στο ονομαστό Πανεπιστήμιο της Παβίας. Παράλληλα έγραψε τα πρώτα του ποιήματα στην ιταλική γλώσσα.

 

Γυρίζει στην Ελλάδα παραμονές της Ελληνικής Επανάστασης. Μυείται στη Φιλική Εταιρεία. Μαθαίνει καλά τα ελληνικά σε χρόνο τρομερά σύντομο. Διαμορφώνει και πλουτίζει τη γλώσσα των απλών ανθρώπων. Ο Σολωμός έζησε και συμμετείχε στην επανάσταση. Το μεγάλο του όπλο ήταν η ποίηση. Το 1823 γράφει τον «Ύμνο στην Ελευθερία» σε 158 στροφές και με μέτρο τροχαϊκό. Ο ύμνος αυτός μελοποιήθηκε από το Μάντζαρο και έγινε ο εθνικός μας ύμνος.

 

Αργότερα γράφει τους «Ελεύθερους πολιορκημένους» επηρεασμένος από την ηρωική πτώση του Μεσολογγίου και τα παθήματα των αγωνιστών κατά τις τελευταίες μέρες της πολιορκίας.

 

Το 1826 φεύγει για την Κέρκυρα, η οποία αποτελούσε πνευματικό κέντρο με διεθνή ακτινοβολία. Εκεί ο Σολωμός ολοκληρώνει τη μεγάλη του τέχνη. Γράφει στα ελληνικά, στα ιταλικά, μεταφράζει ξένους και καθιερώνεται ως ο πιο μεγάλος Έλληνας ποιητής και ένα από τα μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας φιλολογίας.

 

Μερικά από τα ποιητικά του έργα είναι: Τρελή μάννα, Τα δυο αδέλφια, Ύμνος εις την Ελευθερίαν, Εις τον θάνατο του Λόρδου Μπάιρον, Λάμπρος, Εις Μοναχήν, Κρητικός, Εις τον θάνατον κυρίας Αγγλίδος, Ελεύθεροι πολιορκημένοι, ο Πόρφυρας. Πεζά έργα του είναι: Η Γυναίκα της Ζάκυνθος και ο Διάλογος. Και τα δύο αποτελούν άριστα μνημεία της νεοελληνικής πεζογραφίας.

 

 

 

Σολομωνίδου

 

Ο Σωκράτης Σολομωνίδης ήταν δημοσιογράφος στη Σμύρνη. Γεννήθηκε το 1858. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Το 1878 εξέδωσε μαζί με άλλους το περιοδικό «Βίων». Από το 1882 ήταν συνδιευθυντής της εφημερίδας «Αμάλθεια» μέχρι το 1922.

 

Δημοσίευσε τις ιστορικές μελέτες «Οι δύο πρώτοι διευθυνταί της Ευαγγελικής Σχολής», «Ο Ελληνικός τύπος εν Σμύρνει» και συλλογή λυρικών ποιημάτων «Τρικυμία και Φλοίσβος», καθώς και έμμετρη μετάφραση του έργου του Βίκτωρος Ουγκώ «Θρησκεία και θρησκείαι».

 

 

 

Σουκατζίδη

 

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης γεννήθηκε στην Προύσα το 1909. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Κρήτη με την οικογένειά του. Σπούδασε στη Μέση και Ανώτατη Εμπορική Σχολή. Ήταν λογιστής και πρόεδρος των Εμποροϋπαλλήλων Ηρακλείου. Η συνδικαλιστική του δράση ήταν η αιτία να συλληφθεί και να εξοριστεί στον Αϊ Στράτη. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας, των Τρικάλων, της Λάρισας και τέλος στο Χαϊδάρι. Εκεί ήταν διερμηνέας, και προσπαθούσε να βοηθά με κάθε τρόπο συγκρατούμενούς του.

Ήταν μεταξύ των διακοσίων που εκτελέστηκαν την Πρωτομαγιά του 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Όταν αναφέρθηκε το όνομα του Σουκατζίδη στον κατάλογο των μελλοθανάτων της 1ης Μαΐου 1944 όλοι οι κρατούμενοι του Χαϊδαρίου αισθάνθηκαν κατάπληξη και δέος. Ο ίδιος παρέδωσε τα χαρτιά του στο Θανάση Μερεμέτη βοηθό διερμηνέα και του είπε: «Θανάση, μη ξεχνάς ποτέ πως είσαι Έλληνας κρατούμενος και εξυπηρετείς Έλληνες αγωνιστές. Να είσαι πάντα καλός και μαλακός μαζί τους. Στο πρόσωπό σου τους αποχαιρετώ όλους».

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γερμανός Διευθυντής των φυλακών πρότεινε στον Σουκατζίδη να του χαρίσει τη ζωή, και να εκτελέσει κάποιον άλλο κρατούμενο στη θέση του. Αυτός όμως δεν δέχτηκε την πρόταση.

 

Σταματιάδου

 

Ο Σταματιάδης Επαμεινώνδας (1835-1901) ήταν δημοσιογράφος και λόγιος σαμιακής καταγωγής, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη. Είχε διατελέσει επόπτης παιδείας στη Σάμο, όπου εξέδιδε και Επετηρίδα του νησιού (ετήσιο περιοδικό με ποικίλες πληροφορίες για το νησί).

 

Για αρκετά χρόνια ήταν τότε το μοναδικό δημοσιογραφικό όργανο, στο οποίο δημοσιεύονταν οι νόμοι, τα διατάγματα και άλλες επίσημες πράξεις της Σαμιακής Πολιτείας.

 

Μερικά από τα έργα του είναι: Ο ιππόδρομος της Κωνσταντινουπόλεως, Ιστορία της αλώσεως του Βυζαντίου υπό των Φράγκων, Ιστορία της Σάμου, Ιστορία της Γαλλικής Επαναστάσεως.

 

 

Τανταλίδου

 

Ο Τανταλίδης Ηλίας ήταν ποιητής. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και σπούδασε στην Πατριαρχική Σχολή, στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης και φιλολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

Ήταν καθηγητής στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης για τριάντα χρόνια. Εκτός των θεολογικών διατριβών εξέδωσε και ποιητικές συλλογές κυρίως για παιδιά, όπως: Παίγνια, Ιδιωτικά στιχουργήματα, Άσματα μετά μουσικής κ.ά.

 

 

 

 

 

Τέας-Τέως

 

Η Τέως ή Τέω ήταν αρχαία πόλη στην Ερυθραία της Μ. Ασίας. Ήταν πατρίδα των ποιητών και φιλοσόφων Εκαταίου, Ανακρέοντα, Πρωταγόρα, Απελλικώνα. Ήταν μια από τις πόλεις της Ιωνικής Δωδεκάπολης.

 

Στην πόλη λατρευόταν ο Διόνυσος (θεός της αμπέλου) αφού στην περιοχή υπήρχαν πολλά αμπέλια. Κατά τους Περσικούς πολέμους φύγανε οι Τήιοι και ίδρυσαν επαρχία στα Άβδηρα. Μεγάλη ακμή παρουσίασε η πόλη επί Ρωμαίων.

 

Πρώην Γεωργίου Τσιλιάνου

 

Τερτσέτη

 

Ο Τερτσέτης Γεώργιος ήταν ποιητής. Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1800. Μετά τις σπουδές του στο Παρίσι γύρισε στο Ναύπλιο το 1831 και μπήκε στη δικαστική υπηρεσία. Με τον Πολυζωίδη ήταν οι δικαστές που αντιτάχτηκαν στη θανατική καταδίκη του Κολοκοτρώνη. Από το 1844 και μέχρι το θάνατό του ήταν έφορος της Βιβλιοθήκης της Βουλής, όπου κάθε 25^η Μαρτίου εκφωνούσε τους ιστορικούς πανηγυρικούς.

 

Το σημαντικότερο από τα ιστορικά και λογοτεχνικά έργα του είναι η βιογραφία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που του την υπαγόρευσε ο ίδιος ο γέρος του Μοριά. Ο Τερτσέτης της έδωσε τον τίτλο « Ο γέρων Κολοκοτρώνης». Με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής» εξέδωσε επίσης τις αναμνήσεις του Κολοκοτρώνη όπως του τις διηγήθηκε ο Κολοκοτρώνης στα γηρατειά του. Δημοσίευσε ακόμη διάφορες ποιητικές συλλογές όπως: Δοκίμιον της ελληνικής ποιήσεως, Απλή γλώσσα, Κόριννα και Πίνδαρος, Οι γάμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

 

Τραπεζούντος

 

Η Τραπεζούντα είναι πόλη της Τουρκίας στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Ιδρύθηκε το 756 π.Χ, ως εμπορικός σταθμός για τα ιωνικά πλοία, που διασχίζανε τον Εύξεινο. Εξαιτίας της οχυρής θέσης της και του λιμανιού της πολύ γρήγορα έγινε ισχυρή και πλούσια πόλη. Το 400 π.Χ. έφτασε σ’ αυτήν ο Ξενοφώντας με τους Μυρίους.

Στα επόμενα χρόνια άκμασε περισσότερο. Πολέμησε γενναία εναντίον των Ρωμαίων. Αυτοί αποφάσισαν να την αφήσουν ελεύθερη και τυπικά μόνο να ανήκει στη Ρωμαϊκή κυριαρχία. Ο Αλέξιος Α’ Κομνηνός ίδρυσε την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας γνώρισε σημαντική ακμή, αν και ο πληθυσμός της υπέφερε πολλά από τους κατακτητές.

Το 1922, μετά την ήττα και την υποχώρηση του ελληνικού στρατού στη Μ. Ασία, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τη γενέθλια πατρίδα τους και εγκαταστάθηκαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Τριών Ιεραρχών

 

Είναι ο δρόμος που περνά μπροστά από τον ομώνυμο ναό. Οι τρεις Ιεράρχες είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Είναι οι μεγάλοι πατέρες της ορθόδοξης Εκκλησίας, οι Μέγιστοι Φωστήρες, οι Οικουμενικοί Διδάσκαλοι, οι οποίοι διακρίθηκαν για τη θεολογική τους μόρφωση, τη συγγραφική τους δραστηριότητα, τη ρητορική τους ικανότητα και το πλούσιο φιλανθρωπικό τους έργο.

Η Εκκλησία σήμερα, εκτός από την ονομαστική γιορτή του καθενός χωριστά, γιορτάζει τη μνήμη τους στις 30 Ιανουαρίου και η μέρα αυτή έχει καθιερωθεί ως σχολική γιορτή, αφού θεωρούνται προστάτες των γραμμάτων.

Πρώην Μαρτσέλα

Τσάφου

Ο Στέφανος και ο Μανώλης ήταν αδέρφια που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας. Ο Στέφανος εκτελέστηκε στο Γουδί, ενώ ο Μανώλης σκοτώθηκε μαζί με τον Άρη Βελουχιώτη.

Υμηττού

O Υμηττός είναι το βουνό ανατολικά των Αθηνών, που μαζί με το βουνό Αιγάλεω στα δυτικά δίνει στην Αθήνα, το πρωί και το ηλιοβασίλεμα, το μενεξεδένιο χρώμα, ώστε αυτή να αποκαλείται «μενεξεδένια πολιτεία» ή «ιοστεφές άστυ».

Ο Υμηττός έχει ύψος 1100μ και έχει διεύθυνση από Β προς Ν χωρίζοντας το λεκανοπέδιο της Αττικής και των Μεσογείων. Η υψηλότερη κορυφή του ονομάζεται Εύζωνας.

Ο Υμηττός έχει αραιά και σποραδικά δάση από πεύκα και θάμνους. Κυριότερο είναι το θυμάρι από το οποίο παράγεται το περίφημο μέλι Υμηττού.

Στον Υμηττό υπάρχουν πολλά μοναστήρια όπως: Η Μονή Καισαριανής (Εισοδίων της Θεοτόκου), των Ταξιαρχών, του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου, του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, της Ζωοδόχου Πηγής και του Αστερίου. Επίσης στον Υμηττό υπάρχουν πολλά σπήλαια (γύρω στα 70) με σπουδαιότερα τα σπήλαια της Παιανίας, του Λιονταριού, του Αρχέδημου και του Κορακοβουνίου.

Ο Υμηττός ονομάζεται και Τρελός. Οι Τούρκοι τον ονόμαζαν Δελή δαγ, που σημαίνει το όρος του Τρελού.

Φιλαδελφείας

Η Φιλαδέλφεια είναι πόλη της Τουρκίας στην περιοχή της Σμύρνης. Έχει στρατηγική θέση, γιατί συνδέεται με πολλές πόλεις της Μ. Ασίας. Χτίστηκε το 140 πΧ από το βασιλιά της Περγάμου Άτταλο Β’ το Φιλάδελφο. Το 17 μΧ καταστράφηκε από σεισμό, αλλά χτίστηκε πάλι και στολίστηκε με ναούς και άλλα κτίρια.

Στη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή διατήρησε την ακμή της. Το 1390 πέρασε στην Τουρκική κυριαρχία. Ως το 1922 ήταν σπουδαίο κέντρο του Ελληνισμού με 5000 Έλληνες, που είχαν πλουσιότατη κοινότητα με ναούς, σχολεία, βιβλιοθήκες και αρχαιολογικό μουσείο.

Λεγόταν και ποικιλόχρωμη πόλη και πόλη του Θεού. Λόγω της ακμής της την είχαν ονομάσει «Μικραί Αθήναι».

Προηγούμενες ονομασίες: Πρασίνου, Ξεν. Στελλάκη, Ναυάρχου Σακελαρίου, Ζεφύρου

Φιλολάου

Ο Φιλόλαος ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος, σύγχρονος ή λίγο προγενέστερος του Σωκράτη. Κατά τον Φιλόλαο κέντρο του κόσμου είναι η Εστία, διαφορετική από τον Ήλιο, ο οποίος δεν είναι αυτόφωτος, αλλά δέχεται και μεταδίδει το φως άλλου πυρός ανωτέρου, που περιβάλλει το σύμπαν. Στο σύγγραμμά του «Κόσμος, Φύσις, Ψυχή» συνθέτει τις πυθαγόρειες θεωρίες.

Θεωρείται ως πρόδρομος του ηλιοκεντρικού συστήματος, αν και θεωρούσε ότι η Γη κινείται, όχι όμως γύρω από τον Ήλιο.

Γεννήθηκε στην Κάτω Ιταλία, έζησε στην πόλη Κρότωνα της Κ. Ιταλίας, στη Θήβα της Βοιωτίας, όπου και δίδαξε και στην Ηράκλεια του Πόντου, όπου και πέθανε.

Φορμίωνος

Ο Φορμίων ήταν Αθηναίος στρατηγός: Πολέμησε το 440 π.Χ. στη Σάμο, το 432 στην Ποτίδαια και το 439-438 στη Ναύπακτο και την Ακαρνανία. Κατά το δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου ναυμάχησε με το στόλο των Πελοποννησίων στον Κορινθιακό Κόλπο.

Φωκαίας

Η οδός Φωκαίας πήρε το όνομά της από την παραλιακή ιωνική πόλη της Μ. Ασίας Φώκαια (Εσκί Φώτσια στα τούρκικα). Άποικοι από τη Φωκίδα ιδρύσαν την πόλη τον 8^ο π.Χ. αι. Ήταν άγονη και περιορισμένη σε έκταση, αλλά γνώρισε μεγάλη ακμή. Οι κάτοικοί της ήταν τολμηροί θαλασσοπόροι και με τον ισχυρό στόλο τους ίδρυσαν σημαντικές αποικίες στη Δύση. Η Μασσαλία και η Αντίπολη στη Γαλλία, η Αλαλία στην Κορσική ήταν δικές τους αποικίες.

Όταν οι Πέρσες πολιόρκησαν τη Φώκαια το 540 π.Χ, οι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν και πέρασαν στη Χίο. Ζήτησαν να εξαγοράσουν τις Οινούσες , για να εγκατασταθούν εκεί. Δεν το κατάφεραν όμως και έφυγαν δυτικά. Πριν αποπλεύσουν από τη Χίο επέστρεψαν στην πατρίδα τους, έσφαξαν την περσική φρουρά και έριξαν ένα κομμάτι σίδηρο στη θάλασσα. Ορκίστηκαν δε ότι θα επιστρέψουν στην πόλη τους, όταν θα επιπλεύσει ο σίδηρος. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στην Αλαλία και στη Μασσαλία. Η πόλη γνώρισε κάποια ακμή στην περίοδο των Σελευκιδών, αλλά μετά την υποταγή στους Ρωμαίους το189 π.Χ. έχασε κάθε σημασία. Σήμερα σώζονται τα ερείπια της πόλης.

Πρώην Τιρνάβου

Χαλκηδώνος

Η Χαλκηδών είναι πόλη της Τουρκίας στη Μ. Ασία. Η τουρκική ονομασία της είναι Καδίκιοϊ. Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε από αποίκους Μεγαρείς το 675 π.Χ. και υπήρχε εκεί μαντείο του Απόλλωνα. Ήταν πόλη ισχυρή, αλλά έπεσε σε παρακμή όταν ο βασιλιάς της Βιθυνίας Νικόδημος ίδρυσε τη Νικομήδεια. Το 74 π.Χ. την κατέκτησαν οι Ρωμαίοι. Καταστράφηκε από τους Πέρσες το 612 μ.Χ.

Η πόλη κατέχει σπουδαία θέση στην εκκλησιαστική ιστορία, γιατί εκεί έγιναν δύο Οικουμενικές Σύνοδοι, το 451 και το 507 στο ναό της Αγίας Ευφημίας, τον οποίο είχε οικοδομήσει ο Μ. Κωνσταντίνος στα ερείπια του ναού του Απόλλωνα. Οι Τούρκοι γκρέμισαν το ναό και χρησιμοποίησαν τους στύλους του, για να χτίσουν δικό τους τέμενος.

Η νέα πόλη βρίσκεται απέναντι από την Κωνσταντινούπολη στην είσοδο του Βοσπόρου από την Προποντίδα.

Προηγούμενες ονομασίες: Λεβέδου, Αλεξ. Πέτσα, Πενταγίων

Χίου

Ο δρόμος έχει το όνομα του νησιού της Χίου. Η Χίος ήταν ελληνική αποικία από το 1100 π.Χ. Κατά τη μακραίωνη ιστορία της γνώρισε όλα τα πολιτεύματα (βασιλεία, αριστοκρατία, ολιγαρχία, τυραννία, δημοκρατία). Γνώρισε επίσης πολλές υποταγές.

Το 498 πΧ την υποτάσσουν οι Πέρσες. Είναι σύμμαχοι των Αθηναίων εναντίον των Λακεδαιμονίων στον Πελοποννησιακό πόλεμο και μετά το τέλος του πολέμου το 404 π.Χ. περιέρχεται στην κυριαρχία των Λακεδαιμονίων. Ακολουθεί η υποταγή στους Μακεδόνες του Μ. Αλεξάνδρου, μετά την υποτάσσει ο Μιθριδάτης. Στη συνέχεια οι Ρωμαίοι, οι Σαρακηνοί πειρατές, οι Βενετοί και το 1566 οι Τούρκοι.

Το 1822 επαναστάτησε κατά των Τούρκων με προτροπή του Λυκούργου Λογοθέτη από τη Σάμο. Ο Λογοθέτης αποβιβάστηκε στο νησί με 1500 άνδρες, σε συνεννόηση με τον έμπορο από τη Χίο Ράλλη και σε συνεργασία με το Μπουρνιά. Ξεσήκωσε τους κατοίους, οι οποίοι πολεμώντας στο πλευρό του αρχικά ανάγκασαν την τουρκική φρουρά να κλειστεί στο φρούριο και το νησί παραδόθηκε στους Έλληνες. Ο Σουλτάνος, θεωρώντας προσωπική προσβολή την απόβαση αυτή, στέλνει τον Καρά Αλή με στόλο στο νησί. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν γενναία. Ο ελληνικός στόλος όμως δεν προλαβαίνει να προστατέψει το νησί, το οποίο πέφτει στα χέρια των Τούρκων. Ήταν τόση η μανία των Τούρκων, ώστε αφού λεηλάτησαν και έκαψαν 40 χωριά του νησιού, έσφαξαν πολλές χιλιάδες από τους κατοίκους, αιχμαλώτισαν τους περισσότερους και από τις 100.000 έμειναν ζωντανοί λιγότεροι από 15.000, τους οποίους οι Τούρκοι ήθελαν για να καλλιεργούν τα μαστιχόδενδρα.

Η καταστροφή και η σφαγή της Χίου προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. Ευρωπαίοι ζωγράφοι (Ντερακρουά) απεικόνισαν τη σφαγή της Χίου και ποιητές (Ουγκώ) έψαλλαν τη θλιβερή καταστροφή.

Είναι πατρίδα του Ομήρου κατά μία εκδοχή. Στο νησί υπάρχει ο τάφος του Ομήρου. Από τη Χίο κατάγονται αρχαίοι ποιητές Ίων και Θεόκριτος, οι γλύπτες Μικκιάδης και Άρχερμος και ο ιστορικός Θεόπομπος. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Αδαμάντιος Κοραής (γεννημένος στη Σάμο), ο Ανδρέας Συγγρός και ο ιστορικός Γεώργιος Ζολώτας κατάγονταν επίσης από τη Χίο.

Πρώην Ευθυμίου Αμβράζη

Χρυσοστόμου Σμύρνης

Το όνομά του είναι Χρυσόστομος Καλαφάτης. Γεννήθηκε στην Τριγλία της Βιθυνίας το 1867 και πέθανε στη Σμύρνη το 1922.

Σπούδασε στη θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου διακρίθηκε για τα πνευματικά του προσόντα. Αποφοίτησε αριστούχος και ανακηρύχτηκε «διδάσκαλος» της θεολογίας με τη μελέτη «Προτεσταντών έλεγχος». Το 1893 χειροτονήθηκε διάκονος. Το 1902 εκλέχτηκε μητροπολίτης Δράμας. Υπηρέτησε την εκκλησία της Δράμας ως το Μάρτιο του 1910. Ως μητροπολίτης ανέπτυξε εκκλησιαστική και εθνική δράση. Περιόδευσε πόλεις και χωριά, ίδρυσε σχολεία, ορφανοτροφεία και άλλα κοινωφελή ιδρύματα. Παράλληλα πολεμούσε την προπαγάνδα του βουλγαρικού κομιτάτου. Για τη δράση του αυτή η Πύλη ζήτησε από το Πατριαρχείο την απομάκρυνσή του από τη Δράμα. Πήρε διαταγή και έφυγε για την πατρίδα του, όπου και εκεί δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια. Ανέπτυξε την ίδια εκκλησιαστική και κοινωνική δράση.

Το Μάρτιο του 1910 μετατέθηκε στη μητρόπολη της Σμύρνης. Η δράση του κι εκεί ήταν μεγάλη. Ανοικοδόμησε την Ευαγγελική Σχολή, έκανε μεταρρυθμίσεις στο Ομήρειο Παρθεναγωγείο, ίδρυσε γυμναστήρια, φιλόπτωχους συλλόγους, λαϊκά συσσίτια, εργαστήρια, νοσοκομεία και φρόντισε για την έκδοση του περιοδικού «Ιερός Πολύκαρπος». Συγχρόνως εργαζόταν για την αναπτέρωση του εθνικού φρονήματος του λαού του.

Στις 28 Ιουνίου 1910 οργάνωσε στη Σμύρνη συλλαλητήριο για να καταγγείλει τις βιαιότητες των Βουλγάρων στη Μακεδονία σε βάρος των Ελλήνων Χριστιανών. Οι τουρκικές αρχές τον απέλασαν από τη μητρόπολή του. Επέστρεψε στη Σμύρνη το 1918 με την ανακωχή του Μούδρου.

Το 1919 όταν τα ελληνικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Σμύρνη ο Χρυσόστομος γονατιστός και κλαίγοντας ευλόγησε την Ελληνική σημαία. Υπήρξε ηγέτης της «Μικρασιατικής Άμυνας». Οργάνωσε την περίθαλψη των προσφύγων της Σμύρνης και βοηθούσε παρέχοντας φάρμακα και τρόφιμα.

Στις 27 Αυγούστου του 1922 τον κάλεσε ο Τούρκος φρούραρχος της πόλης να καθησυχάσει το χριστιανικό πληθυσμό και να τον πείσει να παραδώσει τα όπλα. Επιστρέφοντας στη μητρόπολη συλλαμβάνεται και παραδίνεται στον τουρκικό όχλο μαζί με τους δημογέροντες Τσουρουκτσόγλου και Κιλιμάνογλου. Ύστερα από φρικτά βασανιστήρια και ταπεινώσεις στους δρόμους της Σμύρνης, κατακρεουργημένος απ’ το μαινόμενο πλήθος βρήκε τραγικό θάνατο.

Ανακηρύχτηκε Άγιος από την εκκλησία μας το 1993. Προς τιμήν του πήρε το όνομά του η οδός Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Προηγούμενες ονομασίες: Κυπαρισσίας, Μαγνησίας