Mobile menu
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show
  • VTEM Image Show

Οι Αρμένιοι στην Καισαριανή

του  Οβαννές Γαζαριάν

Ευχαριστούμε για την παραχώρηση του δικαιώματος παραχώρησης του κειμένου τον συγγραφέα και το περιοδικό «ΑΡΜΕΝΙΚΑ»* Ιούνιος - Ιούνιος 2013 τεύχος 77
 
Σε μια α­πό τις πιο ι­στο­ρικές α­θηνα­ϊ­κές συ­νοι­κί­ες, την Και­σα­ρια­νή, ε­πο­νο­μα­ζό­με­νη και «Στά­λιν­γκρα­ντ των Δε­κεμ­βρια­νών» (α­πό τις μά­χες του Δε­κέμ­βρη του ’44, ό­ταν πολιορ­κή­θη­κε α­πό τους Άγ­γλους και Ταγ­μα­τα­σφα­λίτες), ε­γκα­τα­στάθη­κε ση­μα­ντι­κός α­ριθ­μός αρμε­νί­ων προ­σφύ­γων στα τέ­λη του 1922.
Οι πε­ρί­που 3000 πρό­σφυ­γες στε­γά­στη­καν αρ­χι­κά σε σκη­νές και λί­γο αρ­γό­τε­ρα σε παρα­πήγ­μα­τα. Ό­πως και στις υ­πό­λοι­πες πε­ριοχές, έ­τσι και στην Και­σα­ρια­νή, μό­λις μπό­ρε­σαν κι έ­βα­λαν τη ζω­ή τους σε «τά­ξη», άρ­χι­σαν να α­σχο­λού­νται με την ορ­γά­νω­ση της πα­ροι­κί­ας. Έ­τσι, το 1925 κα­τα­σκευά­στη­κε μι­κρή ξύ­λι­νη εκ­κλη­σί­α που ο­νο­μά­στηκε Σουρ­π Κρι­κόρ Λου­σα­βο­ρίτ­ς (Α­γί­ου Γρη­γο­ρί­ου του Φω­τι­στού), με πρώ­το λει­τουρ­γό τον ιε­ρέ­α Σμπάτ Α­σλα­νιάν, ο ο­ποί­ος πα­ρέ­μει­νε ε­πί 29 χρό­νια. Η εκ­κλη­σί­α βρι­σκό­ταν στην ο­δό Τα­ντά­λου - σή­με­ρα Τζων Κέν­νε­ντυ.
Η πα­ροι­κί­α την ί­δια χρο­νιά νοι­κιά­ζει στον ί­διο δρό­μο, μό­λις 100 μέ­τρα μα­κρύ­τε­ρα μια α­πο­θή­κη την ο­ποί­α μετα­τρέπει σε λέ­σχη με σκο­πό να στε­γα­στούν οι ορ­γα­νώσεις της νε­ο­λαί­ας, ο Αρ­με­νι­κός Κυανούς Σταυ­ρός, οι πρό­σκο­ποι και το α­θλη­τι­κό σω­μα­τεί­ο “Χο­με­νε­τμέν” (Αρ­με­νι­κή).
Η πε­ριο­χή στην ο­ποί­α κα­τοι­κούν -δί­πλα στην Πα­νε­πι­στη­μιού­πο­λη- ο­νο­μα­ζό­ταν «Αρ­με­νι­κά». Πε­ρί­που την ί­δια χρο­νιά κα­τα­σκευά­ζο­νται και δύ­ο σχο­λεί­α. Το έ­να υ­πό την ε­πο­πτεί­α της Αρμε­νορ­θόδο­ξης εκ­κλη­σί­ας και το άλ­λο υπό την αρμενι­κή Ευαγ­γε­λι­κή εκ­κλη­σί­α. Τα δύ­ο αυ­τά σχολεί­α ξε­κί­νη­σαν με πε­ρί­που 400 μα­θη­τές και λει­τούρ­γη­σαν μέ­χρι το 1948, βρίσκο­νταν δε στην πε­ριο­χή Πη­γά­δα κο­ντά στο κτή­ριο που στε­γά­ζει σή­με­ρα την Α­στυ­νο­μί­α (ΜΑΤ). Η εκ­κλη­σί­α λει­τουρ­γού­σε κά­θε Κυ­ρια­κή και τε­λού­σε πλή­θος γά­μων και βα­πτί­σεων, ε­νώ η λέ­σχη εί­χε κί­νη­ση κα­θη­με­ρινά.
Οι 3000 ψυ­χές του ’23 μειώ­θη­καν -ό­πως και σε ό­λη την Α­θή­να- σε μό­λις 1000 το ’38, κα­θώς ση­μειώ­θηκαν ε­σω­τε­ρι­κές με­τα­κι­νή­σεις ε­νώ πραγ­ματο­ποι­ή­θη­κε και το πρώ­το κύμα ε­πα­να­πα­τρι­σμού στην Αρ­με­νί­α.
Πα­ρου­σιά­ζει εν­δια­φέ­ρον, η ι­στορί­α της πα­ροι­κί­ας την πε­ρί­ο­δο της κα­το­χής και των Δε­κεμ­βριανών. Η Και­σα­ρια­νή ή­ταν η πιο «α­ρι­στε­ρή» συ­νοι­κί­α της Α­θή­νας, με με­γά­λη δρά­ση στην α­ντί­στα­ση κα­τά των Γερ­μα­νών και στις μά­χες του ’44 κα­τά των Άγ­γλων. Στα γε­γο­νό­τα συμ­με­τεί­χαν και αρ­κε­τοί Αρ­μέ­νιοι της πε­ριο­χής. Ο­ρι­σμέ­νοι συ­νε­λή­φθη­σαν α­πό τους Γερ­μα­νούς στο μπλό­κο της Και­σα­ρια­νής. O Ζι­ρά­ιρ (Τά­σος), γραμ­μα­τέ­ας του ΚΚΕ Και­σα­ρια­νής και ε­πι­κε­φα­λής της το­πι­κής Ο.Π.Λ.Α. (η πιο μα­χη­τι­κή πτέ­ρυ­γα του ΚΚΕ), ο Νου­μπάρ Μπερ­μπε­ριάν που σκο­τώ­θη­κε α­πό τους Άγ­γλους και η Ρό­ζα-Χρι­ψιμέ Κου­μου­ριάν η ο­ποί­α φώ­να­ζε συν­θή­μα­τα με χω­νί.


Μετά την α­πε­λευ­θέ­ρωση η ζω­ή των προ­σφύγων άρ­χι­σε να ο­μα­λο­ποιεί­ται. Η Λέ­σχη ζω­ντά­νε­ψε, οι ορ­γα­νώ­σεις ξα­νάρ­χι­σαν τις δρα­στη­ριότη­τές τους και η εκ­κλη­σί­α λει­τουρ­γού­σε πάλι κα­νο­νι­κά.
Ό­λα αυ­τά μέ­χρι το ’47 χρο­νιά που άρ­χι­σε το δεύ­τερο και με­γα­λύ­τε­ρο κύ­μα ε­πα­να­πα­τρι­σμού. Χι­λιάδες Αρ­μέ­νιοι α­πό ό­λη την Ελ­λά­δα ε­πέ­στρε­ψαν στην πα­τρί­δα και το μέ­γε­θος της πα­ροι­κί­ας συρ­ρι­κνώ­θηκε δρα­μα­τι­κά.
Το 1951 η εκ­κλη­σί­α εί­χε κα­τα­γε­γραμ­μέ­νους στα αρ­χεί­α της μό­λις 258 Αρ­με­νί­ους στην Και­σαρια­νή. Τα σχο­λεί­α έ­κλει­σαν το 1949.
Το 1954 α­πε­βί­ω­σε ο ιε­ρέ­ας Α­σλα­νιάν και στη θέ­ση του ήρ­θε α­πό τη Μυ­τι­λή­νη ο ιε­ρέ­ας Μα­τε­ός Πα­ρα­γα­μιάν. Ο να­ός δια­τη­ρή­θη­κε μέ­χρι το ’58 ο­πό­τε και έ­κλει­σε, ε­νώ μέ­χρι το ’62 ερ­χό­ταν στην Και­σα­ρια­νή πε­ρι­στα­σια­κά ιε­ρέ­ας α­πό το Δουργού­τι.
Α­πό το 1956 αρ­χί­ζει η με­τα­νά­στευ­ση προς την Α­με­ρι­κή, την Αρ­γε­ντι­νή και άλ­λες χώ­ρες, με α­πο­τέλε­σμα να μειω­θεί α­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο ο ή­δη μι­κρός α­ριθ­μός των α­τό­μων της πα­ροι­κί­ας.
Το 1962 δί­νε­ται η χα­ρι­στι­κή βο­λή, κα­θώς η κυ­βέρ­νη­ση πα­ρα­δίδει τις προ­σφυ­γι­κές κα­τοι­κί­ες του Κα­ρέ­α και η πλειο­ψη­φί­α των Αρ­με­νί­ων με­τε­γκα­θί­σταται στο γει­το­νικό οι­κι­σμό. Την ί­δια χρο­νιά έ­κλει­σε η Λέ­σχη και δια­λύ­θη­καν ό­λες οι ορ­γα­νώ­σεις. Σή­με­ρα στην πε­ριο­χή κα­τοι­κούν μό­νο πέ­ντε οι­κο­γέ­νειες.
Έ­τσι, γρά­φτη­καν οι τί­τλοι τέ­λους μια ι­στο­ρι­κής κοι­νό­τη­τας που άκ­μα­σε προ­πο­λε­μι­κά και έ­βα­λε κι αυ­τή το λι­θα­ρά­κι της στην ι­στο­ρί­α της αρ­με­νι­κής πα­ροι­κί­ας της Ελ­λά­δας.


* Τα «ΑΡΜΕΝΙΚΑ» είναι ένα διμηνιαίο ελληνόφωνο περιοδικό, το οποίο εκδίδεται ανελλιπώς από τον Μάιο του 1998 και έκτοτε έχει αποκτήσει το δικό του φανατικό κοινό ανάμεσα σε αρμενίους και έλληνες αναγνώστες. Η ύλη του περιοδικού μεταφέρει στους αναγνώστες την επικαιρότητα της Αρμενίας και της αρμενικής διασποράς, ενώ παράλληλα στις σελίδες του φιλοξενούνται συνεντεύξεις προσωπικοτήτων του πολιτικού, καλλιτεχνικού και επιστημονικού χώρου. Η θεματολογία περιλαμβάνει ειδησεογραφία, πολιτιστικά, πολιτικά, αθλητικά, κοινωνικά και ιστορικά θέματα. Το περιοδικό διανέμεται δωρεάν και μέσω των ΕΛΤΑ διανέμεται σε 2.500 οικογένειες σε ολόκληρη την Ελλάδα, καλύπτοντας την ευρύτερη περιοχή της Αττικής (Νέος Κόσμος, Νέα Σμύρνη, Καλλιθέα, Παλαιό Φάληρο, Πειραιάς, Νίκαια, Βούλα, Βουλιαγμένη, Ηλιούπολη, Αργυστρούπολη, Καρέας, Βύρωνας, Καισαριανή, κ.α.), της Θεσσαλονίκης, τους υπόλοιπους νομούς της Μακεδονίας και της Θράκης (Σέρρες, Καστοριά, Ιωάννινα, Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Ορεστειάδα, Διδυμότοιχο), την Πελοπόννησο, την Κρήτη, τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.